Aft, istatistiklere göre toplumun %20’lik kısmında ortaya çıkan bir ağız içi yaradır. Zayıf bağışıklık sistemi, vitamin ve mineral yetersizliği, ergenlik ve hormonal dengesizlikler aft rahatsızlığının en önemli nedenlerindendir. Bu rahatsızlık erkeklere göre kadınlarda daha fazla görülmektedir. Ağız içi yarası, iltihaplı bir doku ile çevrilidir ve kısa zamanda kendiliğinden geçebilir. Ancak bazı durumlarda uzun süreler boyunca ağız içinde kalabilir ve ciddi sıkıntılar çıkarabilir.
Aft Türleri Nelerdir?
Ağız içi yarası boyutlarına göre üç ana gruba ayrılır. Bunlar Minör Aft, Major Aft ve Herpetiform Afttır.
Minör Aft
Aft türleri arasında en çok rastlanan ağız içi yarasıdır. Minör aftlar tek olarak ya da birden fazla şekilde görülebilir. Ebat olarak 1 cm’den küçük yaralardır. Bu aft türü genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşmektedir.
Major Aft
Major Aft, ebat olarak 1 santimetreden büyük olan ve nadiren karşılaşılan bir rahatsızlıktır. 2 hafta ve daha fazla süredir ağız içine kalabilir ve iyileştikten sonra ağız içinde izler bırakır. Bu rahatsızlık boğaz boşluğunda tıkanmaya ve yutma zorlukları oluşturabilir.
Herpetiform Aft
Gruplar halinde ve çok sayıda ağız içinde çıkan yaralardır. Genellikle birleşme eylemindedirler. 1 – 2 mm ebatlarında olan bu aftlara çok nadiren rastlanmaktadır. Bir hafta ile bir ay içerisinde iyileşirler ve ağız içinde iz bırakmazlar.
Ağız İçi Yarası Neden Olur?
Ağız içi yarası olarak da bilinen aftların neden ortaya çıktıkları tam olarak bilinmemektedir. Ancak ağız içi yarası aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir.
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması ve vücut direncindeki azalmalar
- Genetik sebepler
- Hormonlarda meydana gelen değişiklikler ya da bozulmalar
- Çeşitli gıdalara karşı olan alerjiler ve bu alerjilerin oluşturduğu zayıflıklar
- Alkol ve tütün ürünlerinin tüketilmesi
- Behçet ve çölyak hastalığı
- Bilinçsiz bir şekilde dişlerinizi fırçalarken dişlere ve diş etlerine verilen zararlar
- Sinir, stres, kaygı bozuklukları ve depresyon gibi psikolojik sebepler
- Asit içeren ya da çok baharatlı yiyecek ve içeceklerin gereğinden fazla tüketilmesi
- Bazı ilaçların yan etkileri
- C ve D vitaminlerinin ve bazı minerallerin eksiklikleri
- Yanakları ve dili ısırma alışkanlığı
Aft Belirtileri Nelerdir?
Ağız içinde yara çıkacağının ve ya çıktığında bazı durumlar ortaya çıkar. Aft belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
- Dilin herhangi bir bölgesinde ve ağız içinde arka tarafta yer alan yumuşak dokularda görülen ve şiddetli bir şekilde oluşan ağrılar
- Aft çıkmadan önce çıkacağı bölgede karıncalanmalar ve sızlamalar oluşturur.
- Çevresi kırmızı olan ve orta kısmı gri, beyaz ya da sarı renkteki yaralar
- Ağız hareketleri esnasında hissedilen ve giderek şiddetlenen ağrılar
- Ağız içinden ağız dışına kadar uzanan yaralar
Yukarıdaki belirtilerden bir ya da birkaçı sizde de mevcutsa ağız içi yarası rahatsızlığıyla karşı karşıya olabilirsiniz. Bu yararlar genellikle kendiliğinden birkaç hafta içerisinde iyileşecektir. Ancak yaşam kalitenizi düşürecek seviyelerde ağrılar karşı karşıyaysanız uzman diş hekimlerine giderek yardım alabilirsiniz.
Aft Nasıl Geçer?
İnsanların ağız içinde çıkan aftlar, tedavi edilmezse bile belirli bir zaman sonra kendiliğinden iyileşebilir. Aftın neden olduğu şiddetli ağrılar ve çeşitli rahatsızlıklar dayanılamayacak seviyelere ulaştığında diş hekimlerine başvurarak ağız içi yarası tedavisi için yardım alabilirsiniz.
Ağız içi yarasının türüne göre tedavi şekilleri de değişiklik gösterebilir. Anestezik, antiseptik gibi topical tedaviler ile diş hekimleri aft yaralarını iyileştirebilirler. Bu tedaviler işe yaramazsa tabletler ya da enjeksiyonlarla sistemik bir tedavi gerçekleştirilir. Bu tedavilerle aft yol açtığı ağrılar azalarak, yarının boyutlarında küçülmeler gözlenir.
Ağız İçi Yarasına Ne İyi Gelir?
Aftın sebep olduğu ağrıları evde çeşitli yöntemlerle hafifletebilirsiniz. Ağrıları hafifletmek için sıcak, asidik, tahriş edici gıdalardan bir süre uzak durabilirsiniz. Su ve karbonat karışımı aft üstüne sürerek ağrınızı hafifletebilirsiniz. Tuzlu su karışımıyla gargaralar yaparak aft yarasının küçülmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca aft oluşmasını önlemek için şu adımları uygulayabilirsiniz.
- Asitli ve baharatlı gıdaları aşırı derece tüketmemelisiniz
- Aşırı sıcak gıdaları tüketmekten kaçınmalısınız
- Aft rahatsızlığına yatkınlığınız varsa sert ve kabuklu gıdaları tüketmekten kaçınmalısınız
- Bol miktarda meyve ve sebze tüketerek bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz
- Ağız ve diş bakımınızı düzenli ve doğru şekilde gerçekleştirmelisiniz
- Alkol ve sigara tüketimini azaltabilir ve hatta mümkünse bırakabilirsiniz
Yukarıda bahsettiğimiz maddeleri uygulayarak ağız içi yarasının oluşmasını engelleyebilirsiniz.