Psikiyatri bilim dalı içinde Oniomania olarak bilinen Alışveriş Hastalığı, bireyin ihtiyaçları dışında ve finansal kaynaklarından bağımsız olarak para harcamasına neden olan bir hastalıktır. Bu rahatsızlıkla karşı karşıya olan bireyler kendileri ya da başkaları için sürekli olarak alışveriş yaparak para harcarlar. Bu şekilde kendilerini finansal ve duygusal anlamda sıkıntıya sokarlar. Ancak yine de para harcamaktan ya da alışveriş yapmaktan kendilerini alıkoyamazlar.

Günümüzün getirdiği teknolojik imkanlar ve finansal rahatlamalar bireyleri daha çok alışveriş yapmaya yöneltmektedir. Genellikle insanlar alışveriş yapmaktan mutluluk duyarlar. Ancak Bu durumun aşırıya kaçması, kendini finansal olarak zora şekilde alışveriş yapması bir davranış bozukluğu olarak kabul edilir. Bu duruma ise Kompulsif Alışveriş Hastalığı denmektedir.

Oniomania hastalığı, bireylerin giysi, mücevher gibi çeşitli ürünlere bağımlı olabilirler. Ayrıca gıda, güzellik ürünleri, kişisel bakım ürünleri, otomobil, gayrimenkul gibi birçok farklı ürünü satın alabilirler. Bu hastalık diğer psikolojik rahatsızlıklara göre önemli olarak görülmese de ciddi sorunlara yol açabilir.

Alışveriş Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Alışveriş hastalığı nedenleri henüz tam olarak belirlenememiştir. Ancak bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında genellikle psikolojik etkenler rol oynamaktadır. Bu rahatsızlıkla karşı karşıya olan bireyler genellikle yalnız, depresyonda, stres ve öfke problemleriyle mücadele etmektedirler.

İnsanların yüzleşmekten kaçınmak için, derin ya da köklü psikolojik problemlerin etkilerini gizlemek için alışveriş hastalığına yakalanabilirler. Bu durum daha ciddi problemlerin bir semptomu olarak ortaya çıkabilir. Yani bu rahatsızlık diğer psikolojik rahatsızlıkların uyarıcısı olabilir. Bireyle sıkıntılarından kurtulmak için alışveriş yaparlar ve kendilerini rahatlatmaya çalışırlar.

Alışveriş hastalığı, insanların alışveriş yaparak duygularını düzenlenmeye çalışmasıyla karakterizedir. Olumsuz duygu ve düşünceleri bastırabilmek için ya da bu durumlardan uzaklaşabilmek için alışveriş yaparlar. Alışveriş yaptıkları kısa süre boyunca kendilerini rahatlamış ya da mutlu hissetseler bile bu durum kısa sürecektir ve birey daha sonra suçluluk duyacaktır. Buda bireyin daha da endişelenmesine ve olumsuz düşüncelere kapılmasına yol açacak ve daha çok alışveriş yapmasına neden olacaktır.

Alışveriş hastalığı ile karşı karşıya olan bireylerin bazıları biriktirmek için alışveriş yaparlar. Bu insanlar genellikle sürekli olarak parfüm, saat, mücevher gibi şeyleri satın alarak biriktirirler. Ayrıca koleksiyonları da satın alabilirler.

Bazı Oniomania hastalarıysa alışverişlerini genellikle saygı ve prestij kazanabilmek için yaparlar. Bu kişiler genellikle özgüven problemleri yaşamaktadır. Sürekli olarak sosyal statülerini artırabilmek için alışveriş yaparlar. Alışveriş hastalığı ile karşı karşıya olan insanlar satın aldıkları ürünlerle daha çok saygınlık ve prestij kazanacaklarını düşünürler.

Alışveriş Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Alışveriş hastalığı ile karşı karşıya olan bireyler genellikle rahatsızlıklarını çevrelerindeki bireylerden saklayabilirler. Ancak çok yakınındaki kişiler bu durumun farkında olabilir. Çünkü bu insanlar alışverişlerini gizli şekilde yapabilir ya da diğer insanları alışverişlerinin paralarını kolaylıkla ödeyebilecekleri inandırabilirler. Fakat durum bu şekilde olmayabilir. Genellikle bu bireyler zenginlik imajı oluştursalar da derin bir borç karmaşası içindedirler.

Alışveriş hastalığı ile karşı karşıya olan bireyler yaptıkları alışverişleri ve durumlarını gizleyebildikleri için durumun fark edilmesi zor olabilir. Bu nedenle aile fertlerinin ya da arkadaşlarının insanlarda bu hastalığı olup olmadığından şüpheleniyorlarsa aşağıdaki belirtileri gözlemleyebilirler. Alışveriş Hastalığı Belirtileri şunlardır.

• Bu insanların günlük ya da haftalık alışveriş yapma takıntıları olur. Belirledikleri gün ya da günlerde alışveriş yapmadıklarında huzursuz, rahatsız ve stresli bir yapıya bürünebilirler.
• Stresli bir iş yaptıklarında ya da stresli bir durumla karşı karşıya aldıklarında bu durumla başa çıkmak için hemen alışveriş yapmaya çalışırlar.
• Birçok farklı banka ait yüksek limitli kredi kartları vardır ve genellikle bu kredi kartlarının borçları ödenmemiştir.
• Maddi destek aldıkları bireylere baskı uygulayarak daha çok para almaya çalışırlar.
• Finansal açıdan durumları müsait olmasa bile bu insanlar alışveriş yapmaktan geri duramazlar
• Alışverişlerini bitirdiklerinde kendilerini aşırı derece mutlu, heyecanlı hissederler. Ancak bu durum oldukça kısa bir süre için geçerlidir.
• İhtiyaçları olmayan, hayatları boyunca hiç kullanmayacakları ürünleri bile satın alabilirler.
• Alışverişlerinde aldıkları ürünleri arkadaşlarına ya da aile fertlerine göstermemek için gizlerler ya da saklarlar.
• Pahallı ürünler satın alarak çevrelerindekilere hediyeler verebilirler
• Maddi açıdan çıkmaza girdiklerinde alışveriş yapabilmek için hırsızlığa başvurabilirler
• Alışverişini tamamladıktan sonra hissettikleri mutluluk ve heyecan kısa süre içinde geçer ve birey büyük pişmanlık ya da suçluluk duyar.
• Aldıkları geri iade edebilecekleri mağazalardan alışveriş yaparlar ve suçluluk hissetmeye başladıklarında bu ürünleri geri iade ederler.
• Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler aldıkları borçların yönetimini kaybedebilirler
• Alışveriş yapma dürtüsünü kontrol edebilmek için başarısız girişimlerde bulunmak
• Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler gereksiz yere sürekli olarak alışveriş yaptıklarından dolayı aile fertleriyle, eşleriyle ya da arkadaşlarıyla sürekli olarak tartışmalar yaşayabilirler.

Yukarıda bahsedilen alışveriş hastalığı belirtileri sizlerde, aile fertlerinizden herhangi birinde mevcutsa ve uzun süredir devam etmekteyse biran önce psikolog ya da pedagoglara başvurarak yardım almanız gerekmektedir. Çünkü ilerleyen süreçlerde bu durum insanları ekonomik açıdan bir çıkmaza sokabilir ve psikolojik olarak ciddi şekilde zarar görmesine yol açabilir.

Alışveriş Hastalığı Teşhisi

Alışveriş hastalığı teşhisi oldukça zordur. Çünkü bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler hasta olduklarını kabul etmeyebilirler. Dışarıdan bakıldığında bu durum fark edilmeyeceği için çeşitli semptomların gözlemlenmesi gerekir. Ayrıca tüketici bağımlılığı, borç ve kişisel harcama alışkanlıklarının psikolojik olarak değerlendirilmesine yardımcı olan çeşitli testler kullanılarak da bu rahatsızlığın teşhisi gerçekleştirilebilir.

Alışveriş Hastalığı Tedavisi Nasıl Olur?

Alışveriş hastalığı tedavisi, teşhisi kadar zor olabilir. Çünkü yapılan araştırmalar doğrultusunda hangi tedavi seçeneğinin hastalar için iyi geldiği henüz netlik kazanmamıştır. Ancak psikoterapiler ve ilaç tedavileriyle Oniomania Hastalığı kontrol altına alınabilir. Bunun için psikologlara başvurarak bilişsel davranışçı terapi için hizmet alabilirsiniz. Ayrıca ilaç tedavileriyle de tedavi sürecini destekleyebilirsiniz.

Tedavi sürecinde aile fertlerine ve hasta bireyin arkadaşlarına da belirli görevler düşmektedir. Hasta bireyin alışveriş yapma dürtüsünü kontrol altına alabilmek için aile fertleri ya da arkadaşları bireye yardımcı olabilirler. Hasta bireyin nakit parası, kredi kartları, banka hesapları kontrol edilerek bireyin harcama yapması engellenebilir. Hatta bazı durumlarda hasta bireylerin mağazalara yalnız gitmemeleri için çeşitli yasalara da başvurulabilir.