Antisosyal kişilik bozukluğu, insanların yaşamları boyunca sorumsuz davranışlar göstererek diğer insanların ya da kendilerinin güvenliğini hiçe sayarlar. Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler “Sosyopat” ya da “Psikopat” olarak adlandırılırlar. Bu rahatsızlık bireylerin kurallara uymamasına, sorumsuz ve agresif davranışlar sergilemesine, sürekli olarak suçlar işlemesine neden olur. Ayrıca tüm bu durumları gerçekleştirmesine rağmen hiçbir şekilde pişmanlık hissetmezler.
Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan ve erişkinlik dönemlerinde de devam edebilen Antisosyal Kişilik Bozukluğu, genellikle başkalarının haklarına saygı duymama ya da önemsememe ile karakterize bir gelişim bozukluğudur. Yapılan araştırmalara göre erkeklerde bu hastalığa rastlanma sıklığı %3,3 iken kadınlarda bu oran %0,9’dur. Bu hastalığın tanısının konulabilmesi için bireyin 18 yaşından büyük olması gerekir. Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireylerin hastalığın semptomları 24 – 44 yaşları arasında zirveye çıkar. 45 yaşından sonra ise genellikle kişilik özelliklerinde çok hızlı bir düşüş yaşanır. Toplum tarafından “Eskiden yaptıklarından dolayı pişman oldu. Tövbe etti.” Ya da “Artık o işleri bıraktı” şeklinde yorumlanırlar. Antisosyal kişilik, narsistik kişilik ile benzer özellikler gösterebilir. Hatta bazı durumlarda narsistik kişiliğin bir alt tipi olarak görülür.
Antisosyal Kişilik Bozukluğunun en belirgin özelliği, çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde başlayan okul, iş ve sosyal ilişiklerde ortaya çıkan ve tekrarlanan Antisosyal ve kriminal davranış modelidir. Bu insanlar yaptıkları ve sergiledikleri davranışlardan hiçbir şekilde pişman olmazlar. Ayrıca bu rahatsızlıkla karşı karşıya olan bireyler tam olarak bir işi devam ettiremezler, anne – babalık görevlerini yerine getirmezler, karşı cinsle kalıcı bir bağ kuramazlar. Buna ek olarak saldırganlık, dürtüsellik, yalan söyleme ve pervasızlık gibi kişilik özelliklerini sürekli olarak tekrarlarlar.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Aile bireyleri arasındaki problemler, alt sınıftan bir aile büyüme, ekonomik koşullar, kalabalık ve ilgisiz bir aile yapısı, aile fertlerinin suçlu olması, annede ortaya çıkan psikolojik sorunlar çocuklarda dikkat eksikliğine ve hiperaktiviteye yol açabilir. Çocuklarda ortaya çıkan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ilerleyen dönemlerde bireyin psikopat bir kişiliğe dönüşmesine yol açabilir. Ayrıca Antisosyal Kişilik Bozukluğu nedenleri arsında aşağıdaki maddelerde yer almaktadır.
- Genetik etkenler bu hastalığın ortaya çıkmasında en etkili olan nedenlerden bir tanesidir.
- Biyolojik etkenler de bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açabilir.
- Psikodinamik ve psikososyal durumlar ve koşullarda bu rahatsızlığa yol çıkar.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Psikopat bireylerin temel özellikleri genellikle çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Antisosyal Kişilik Bozukluğu belirtileri şu şekilde özetlenebilir.
- Yaptıklarından dolayı hiçbir şekilde pişmanlık duymama
- Başkalarının haklarını saygı duymama ve hatta gasp etme
- Verilen görevleri ve sorumlulukları yerine getirmeme
- Sevgili, saygılı ve ilgili bir anne – baba olamama
- Karşı cinse bağ kuramama ve düzenli bir ilişki içinde yer alamama
- Çevrelerindeki insanlara ve kendilerine karşı saldırgan ve agresif davranışlar sergileme
- Dürtüsel olarak hareket etme
- Karşılara çıkan sıkıntılarla ya da acılarla mücadele etmeme
- Sürekli olarak yalan söyleme
- Pervasızlık
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tanısı
Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı konulabilmesi için bireyin 18 yaşından büyük olması gerekir. Çünkü bu yaşa kadar gösterilen kişilik özellikleriyle sadece davranış bozukluğu tanısı konulabilir. Bu hastalığın tanısının konula bilmesi için aşağıdaki belirtilerin en az üç tanesini 15 yaşından beri sürekli olarak sergiliyor olması gerekir.
- Kolluk güçleri tarafından tutuklanmasına neden olabilecek çeşitli aktivitilerde bulunma ya da kanunları ve toplum kurallarını ihlal etme
- Sürekli ve kendini tekrar eden yalanlar söyleme, diğer insanlara kendisini farklı şekilde tanıtma, kişisel fayda ve çıkar için diğer insanları kandırma, dolandırma
- Akıl yerine dürtüleriyle hareket etme
- Devamlı kavga etme, sürekli sinirli olma
- Hem kendi hem de diğer insanların güvenliğini tehlikeye atma
- Okul, iş ya da çeşitli sorumluluklara karşı sorumsuzca hareket etme
- Yaptıkları ve sergiledikleri davranışlara karşı pişmanlık hissetmemeleri
Antisosyal kişilik bozukluğu tanısında uygulanabilecek herhangi bir Antisosyal Kişilik Bozukluğu testi yoktur.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Psikopat kişilik özelliği gösteren bireylerin hasta olduklarını kabul etmeleri ve tedavi için herhangi bir doktora başvurdukları çok nadiren görülen bir durumdur. Bu tip insanların tedavisi için gösterilen çaba genellikle boşa gitmektedir. Ancak çeşitli tedaviler ve terapiler ile Antisosyal Kişilik Bozukluğu tedavisi gerçekleştirilmektedir. Bu tedavilerde hasta bireyin göstermiş olduğu semptomlar ve belirtilerin baskılanması ve normal kişilik özelliklerinin gösterilmesi sağlanır.
Hasta bireylerin psikologlarla ya da psikoterapistlerle gelecekleri hakkında konuşmaları, dertlerini ve sıkıntılarını anlatmaları birey ve hastanın bir uyum yakalamasına yardımcı olabilir. Terapistle bireyin kuracağı güven ilişkisi, tedavinin ya da terapinin olumlu sonuçlanması ve sürecin kısalması için oldukça önemlidir.
Antisosyal Kişilik sorunlarının tedavisindeki en etkili tedavi yöntemleri, genellikle toplum içerisindeki yüksek düzeyde risk içeren suçlular göz önüne alınarak hazırlanan tedavi ve terapilerdir. Bu tedaviler ve terapiler beceriye yönelik ve davranışçı şekilde olabilir. Eğer iyi bir tedavi süreci planlanır ve tedavi için gereken tüm her şey yerine getirilebilirse en azılı suçluların bile şiddet seviyelerinde azalmalar meydana gelebilir.