Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklar dikkatlerini toplamakta ya da bulundukları yerde sabit ve hareketsiz durmakta zorluklar yaşayabilirler. Çocukların davranışlarını kontrol etmesi ve dikkatini toplamasında sorunlar oluşur. Bu rahatsızlık çocuklarda aşırı hareketliliğe neden olabilir. Ancak bazı çocuklarda bu rahatsızlık sadece dikkat eksikliği olarak görülür.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu her yaştaki bireyde ortaya çıkabilir. Ancak genellikle çocukluk dönemlerinde ortaya çıkan bu rahatsızlık yaş ilerledikçe ve yetişkinliğe adım atıldıkça belirtileri kaybeder. Çocukluk döneminde ortaya çıkan bu problem, çocukların yaşam kalitesini etkileyecek bir problemdir. Bu nedenle uzman hekimler yardımıyla tedavi edilmesi oldukça önemlidir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

DEHB rahatsızlığının nedenleri üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Ama tam olarak bu hastalığa neyin neden olduğu bilinmektedir. Birçok farklı etkenin bir araya gelmesi sonucunda ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.

Aile bireylerinde DEHB olan bireylerin yaklaşık olarak %75’inde bu rahatsızlık görülmüştür. Bu da genetiğin bu rahatsızlığın nedenlerinden biri olduğu anlamına gelebilir. Ancak hangi genin bu rahatsızlığa yol açtı bilinmemektedir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedenleri belirlenebilmesi için hastalığa sahip olan kişilerin beyinleri üzerine de birçok araştırma gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırmalar bazı farklılıkları ortaya koymasına rağmen kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. Ancak bu rahatsızlığa sahip olan bireylerin beyinlerinin bir bölümünün diğerlerine göre daha büyük ya da daha küçük olduğu saptanmıştır. Beynin çalışmasına yardımcı olan kimyasalların bu hastalığı olan bireylerde daha farklı çalıştığı gözlemlenmiştir.

DEHB hastalığı, erken doğumla doğan çocuklarda ve epilepsi hastalığı olan çocuklarda görülme olasılığı diğer çocuklara göre biraz daha yüksektir. Ayrıca doğum esnasında bebeğin beyninde oluşabilecek herhangi bir hasarda bu rahatsızlığa neden olabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

DEHB hastalığının birçok farklı belirtilisi olsa da her insanda aynı belirtiler göstermeyebilir. İnsanların yaşadıkları ortamlar, çevresi ve hasta bireyin kişisel özelliklerine göre farklı belirtiler gösterebilir. Bu rahatsızlık çocuklarda bazen sadece hiperaktivite olarak ortaya çıkarken bazen de dikkat dağınıklığı olarak ortaya çıkmaktadır.

Hiperaktivite genellikle çocuklarda fazla hareketlilik, çok fazla konuşma gibi belirtiler gösterebilir. Yerlerinde sabit durmak istemezler ve başkaları tarafından gözlemlenebilecek seviyede huzursuzluk gösterebilirler. Sürekli olarak kendilerine bir uğraş bulurlar ve bu uğraşla meşgul olurlar.

Dikkat eksikliği belirtileri arasındaki en sık rastlanan durum çocukların okul başarısındaki durumlarının düşük olmasıdır. Çocuklar derslere konsantre olmadıkları ve dikkatlerini toplayamadıkları için derlerinde başarı gösteremeyebilirler. Bu çocuklarda unutkanlık, hayal kurma ya da kendi dünyasına kapanma oldukça fazla gözlemlenmektedir. Bir iş yapacakları zaman dikkatleri dışarıdan gelen herhangi ufak bir uyarıyla direk dağılabilir.

DEHB rahatsızlığı olan bireyler karşılarındaki insanların anlattıklarını dinlemiyormuş gibi görünürler. Başka insanlarla işbirliği yapmakta zorlanabilir. Genellikle dağınıktırlar. Detaylara dikkat etmezler, verilen komutlara ya da sözlere uyum sağlayamazlar. Bu bireyler günlük yaşantılarındaki işleri yaparken dikkatleri kolaylıkla dağılabilir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri arasında yer alan dürtüsellik, insanların yaptıkları eylemin sonuçlarını düşünmeden, ani şekilde yaptıkları davranışlar şeklinde ortaya çıkar. Çocuklarda bu rahatsızlık bir işi yaparken sabırsız olmaları, arkadaşlarının ellerinden oyuncaklarını almaları, sıralı bir oyunda sıralarını beklememeleri, uygunsuz yerlerde konuşma, diğerlerinin sözünü kesme ve yersiz gülme ve bağırma belirtileri gösterebilir.

Bahsedilen tüm belirtilerle birlikte DEHB hastalığı kendini tehlikeye atacak davranışlarda ve sözlerde bulunma belirtileri de gösterebilir. Ayrıca hiçbir şeyi düşünmeden olayları atılma, yeni işlere girme ve karşılarındaki inceltecek söz ve davranışlarda bulunma belirtileri de gösterebilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi, hasta bireyin yaşı, cinsiyeti, var olan diğer rahatsızlıkları göz önüne alınarak gerçekleştirilir. Hasta bireyde sadece dikkat eksikliği varsa ona göre bir tedavi süreci planlanır. Ancak dikkat eksikliğinin yanı sıra hiperaktivite sorunları varsa daha farklı tedavi planı yapılır.

Dikkat problemi yaşan bireyler, dikkat eksikliği ilacı kullanılarak ya da ilaçsız tedavi yöntemiyle veya her iki tedavi yöntemiyle de tedavi edilebilirler. İlaçsız tedavide mental ve fiziksel egzersizlerle, terapilerle ve ebeveyn eğitimleriyle hastalık tedavi edilmeye çalışılır. İlaç kullanımıyla tedavide uzman hekimler sizlere reçeteli ilaçlar verecektir. Bu ilaçlar kesinlikle doktor tavsiyesi sonucunda kullanılmalıdır.

DEHB tedavisinde, hastalığa sahip bireylerin yaşadıkları tüm ortamlarda tedavi edilmesi gerekir. Çünkü bu hastalığa sahip olan bireyler farklı ortamlarda farklı problemlerle karşı karşıya kalabilir. Çocuklarda bu tedavi gerçekleştirilirken aile bireylerine düşün görevler oldukça önemlidir. Ayrıca çocuk okul dönemindeyse, öğretmenlerinin de gereken özveri göstermesi gerekir.

Hastalığın tedavisinde pekiştirici yöntemlere başvurmak oldukça önemlidir. Çocuğun hiperaktivite ya da dikkat sorunlarını düzeltmesi için yaptığı olumlu davranışlar ödüllendirilmelidir. Bu şekilde olumsuz davranışlar ve düşünceler azalabilir. Çocukların özgüvenlerinin artırılması için ilk olarak daha başarılı oldukları alanlarda eğitim alması önemlidir. Daha sonra eksik oldukları alanlarda eğitim alırlar. Bu şekilde kolaydan zora doğru bir ilerleme olacağından başarı düzeyi artacaktır.