Ergenlik döneminde ve yetişkinlik döneminde ortaya çıkan duygudurum bozuklukları çocuklarda da ortaya çıkabilir. Ancak, çocuklar duygudurum problemlerini yetişkinler kadar yaşamazlar ve bu nedenle de daha farklı belirtiler sergileyebilirler. Bu da bu rahatsızlıkların çocuklarda sıklıkla göz ardı edilmesine neden olabilir. Ancak bu bozukluklar çocuğun gelişimine ve eğitimine direk katkısı olacağından dolayı tespit edilmeli ve biran önce tedavisi gerçekleştirilmelidir.
Duygudurum Bozuklukları Çeşitleri Nelerdir?
Duygudurum bozukluğu, insanların duygusal durumlarını etkileyen bir akıl sağlığı rahatsızlığıdır. İnsanların uzun süreli aşırı coşkuluğu olduğu (mani) sürekli üzgün olduğu (depresyon) ya da her iki durumunu da biranda yaşayabildiği (bipolar) rahatsızlıklardır.
Depresyon
Depresyon, günümüzde çok sıklıkla rastlanan psikolojik bir rahatsızlıktır. Keder ya da üzüntü sonuncunda, aile bireylerinden birinin ölmesi, işten ayrılma, ciddi bir hastalığa yakalanma gibi travmatik durumlar sonucunda ortaya çıkmadır. Bu durumlara karşı bir tepki niteliğinde ortaya çıkar.
Depresyonun ortaya çıkmasına neden olan olayların ortadan kalkması ya da yarattığı olumsuz hislerin azalmasıyla birlikte de devam ediyorsa, bu duruma klinik ya da majör depresyon denir. Depresyon kendi içinde de doğum sonrası, melankolik, psikotik majör, katatonik, mevsimsel, distimik depresyon olarak ayrılmaktadır.
Bipolar
Bipolar bozukluk diğer bir adıyla iki uçlu duygudurum bozukluğu, kişinin ruh hallerinde değişimlerle karakterizi olmuş bir bozukluktur. Bu ruh haline sahip olan birey düşük bir ruh haline sahipken ortaya çıkan semptomlar klinik depresyonla aynı olabilir. Bu depresif dönem sonunda oraya çıkan manik dönemlerde ortaya çıkan bozuklukta, duygular sürekli olarak bir döngü halinde seyreder. Manik dönemdeki bir insan kendini çok mutlu hissederken biranda çok huzursuz ya da mutsuz hissedebilir.
Duygudurum Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?
Duygu durum bozuklukları genellikle genetik, çevresel ya da fiziksel etkenlerden ötürü ortaya çıkarlar. Aile fertlerinden birinde bu bozukluklar herhangi biri varsa sizlerde de bu rahatsızlığın görülme riski vardır. Çeşitli nedenlerden dolayı ortaya çıkan stres, sinir, kaygı ya da ortaya çıkan travmalar bozukluklara neden olabilir. Ayrıca fiziksel hastalıklar ya da kullanmış olduğunuz ilaçların yan etkiler doğrultusunda da bu rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.
Duygudurum Bozuklukları Belirtileri
Duygudurum bozuklukları belirtileri, hangi bozukluğa sahip olunduğuna göre değişiklik gösterebilir. Majör Depresyon belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
- Bu bozukluk insanların sürekli üzgün hissetmesine neden olur.
- Enerji eksikliğine ve halsiz görünüme yol açar.
- Sürekli olarak çaresiz ve umutsuz hissetmeye ya da düşünmeye sevk eder.
- Bazen iştahsızlığa bazen de aşırı iştaha neden olabilir. Bu nedenle insanların ya çok kilo vermesine ya da aşırı kilo almasına yol açar.
- Normalde zevk alarak yaptığı çeşitli aktivitelerden artık zevk almazlar
- Gereğinden fazla uyumak ya da uyku problemleri
- Ölüm ve intihar etme konusunda düşünceler
- Herhangi bir işe ya da duruma odaklanamama ya da konsantre olamama
Bipolar bozuklukta, depresif dönemde ortaya çıkan belirtilere ek olarak manik dönemde şu belirtiler de gözlemlenebilir.
- Aşırı enerji dolu olmak
- Kendini coşkulu hissetmek
- Normalden daha hızlı ve daha çok konuşmak
- Sürekli bir gülümseme ve mutlu olma
- Çok fazla para harcamak
- Dikkatsize araba kullanmak gibi riskli davranışlarda bulunmak
- Aynı anda birden fazla şey yapmaya çalışmak
- Normalde yapmayacağı aktivitelere yönelmek ve bu aktiviteleri çoğaltmak
- Uyumada zorluk, uykusuzluk, sürekli uyanma gibi uyku problemleri
- Hiçbir neden olmadan gergin ve sinirli olma hali
Olaylara bağlı olarak kişilerin duygularında ve düşüncelerinde değişimler gözlemlenmesi oldukça normaldir. Ayrıca duygularda meydana gelen değişimlerin kesinlikle duygularda bozukluk oluştuğu anlamına gelmez. Bu nedenle duygudurum bozuklukları teşhisi için genellikle yukarıda bahsedilen belirtilerin birkaç haftadan daha uzun süreler boyunca gözlemlenmesi gerekir.
Duygudurum Bozuklukları Tedavisi Nasıl Olur?
Duygudurum bozukluğu tedavisi, hastalığın türüne ve göstermiş olduğu belirtilere göre faklı tedavi yöntemleriyle yapılır. Bu bozukluklar genellikle Duygudurum düzenleyici ilaçlar ile ya da psikoterapi tedavileriyle gerçekleştirilir veya her iki tedavi aynı anda gerçekleştirilir.
Duygu bozuklukları uzun yıllar boyunca insanları olumsuz yönde etkileyebilir. Tedavi gerçekleşse bile ilerleyen zamanlarda tekrarlayabilir. Bu nedenle bireylerin kendi hastalığını tanıması ve belirtiler göstermeye başladığında kendini nasıl kontrol edeceğini öğrenmesi önemlidir. Bu şekilde hem belirtilerin hafif atlatılması hem de yaşam kalitesinin etkilenmemesi sağlanır.
Genellikle bu rahatsızlığın tedavisi için bireysel terapi, psikoeğitim, aile eğitimi ya da bilgilendirilmesi, ilaç tedavisi gibi birçok tedavi türünün bir arada gerçekleştirilmesi gerekir.