Gece terörü, genellikle çocuklarda ortaya çıkan parasomniler (ayrışmış) uyku halleridir. Uyku daldıktan sonra 1 ya da 2 saat sonrasında derin veya yavaş uyku evresi olarak adlandırılan evrelerde ortaya çıkar. Çocukların ya da yetişkinlerin, uykuda olmalarına rağmen kalkıp ağlamaya, korkmaya, titremeye ya da yanında olduklarını düşündükleri kişilere seslemeye çalışırlar. İnsanlar genellikle birkaç dakika süren bu durumundan sonra tekrar uykuya dalarlar. İnsanlar genellikle uyku halinde oldukları için bu durumların farkında olmayabilirler.
Uyurgezerlik ile aynı semptomları gösterse de uyku terörü tamamen farklı bir durumdur. Genellikle çocukluk dönemlerinde ortaya çıkan bu sorun çeşitli tedavi yöntemleriyle ergenlik ya da gençlik dönemlerinde kontrol altına alınır. Çocukların yaklaşık olarak %40’ında ortaya çıkan bu rahatsızlık korkutucu ve ciddi bir hastalık olarak görülse de çeşitli tedavi yöntemleriyle kolaylıkla kontrol altına alınabilir.
Gece Terörü Nedenleri Nelerdir?
Uyku Terörü, bireyin uyku ile uyanıklık arasında kaldığı sürede yani NREM uykusu evresinde ortaya çıkar. Bu durum genellikle uykunun evreleri arasında geçiş aşamalarında ortaya çıkar. Bu durumun tam olarak neyden kaynaklandığı bilinmese de genel olarak Gece Terörü Nedenleri şunlardır.
Solunum Sorunları
Neredeyse tüm uyku bozuklukları arasında solunum sorunları yer almaktadır. Uykularında solunum sıkıntısı çeken, nefes almakta zorlanan, nefes almak için gereğinden fazla çaba gösteren ya da çeşitli uyku bozuklukları gece terörünün ortaya çıkmasına yol açar.
Psikolojik Rahatsızlıklar
Gece terörü hastalığıyla karşı karşıya olan yetişkinlerde bu durumun ortaya çıkmasında çeşitli psikolojik rahatsızlıklar yer almaktadır. Bu rahatsızlıklar arasında şunlar yer almaktadır.
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Bipolar
- Huzursuz bacak sendromu
- Seyahat durumunda ortaya çıkan seyahat bozuklukları
- Çeşitli uyku problemleri
- Alkol ya da madde bağımlılığı
- Çeşitli travmalar
- Stres kaynaklı ortaya çıkan bozukluklar
- Psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için kullanılan uyarıcılar ya da antideprasanlar
Tüm bu nedenlere ek olarak uyku terörünün ortaya çıkmasında genetik etkenler ve çevresel faktörlerde yer almaktadır.
Gece Terörü Belirtileri Nelerdir?
Uyku terörü, korkunç rüyalardan ya da kâbuslardan daha farklı bir durumdur. Kâbus gören bir kişi uykusundan aniden uyanabilir ve uyandığında gördüğü kâbusu hatırlayabilir. Ancak uyku teröründe birey uykusundan uyanmaz ve genellikle neler yaşadığı hatırlamaz.
Gece terörü genellikle gece uykusunda ortaya çıksa da gün içinde yapılan şekerlemeler sırasında da ortaya çıkabilir. Çocuğunuzda ya da çevrenizdeki bir bireyde uyku terörünün olup olmadığı için uykusundayken göstermiş olduğu semptomları inceleyebilirsiniz. Gece Terörü Belirtileri şunlardır.
- Korkutucu bir çığlık ya da bağrış
- Uyurken yatakta otururken vaziyette durma
- Uyurken aniden kalp atışlarında hızlanma
- Göz bebeklerinin genişlemesi
- Aşırı derece terleme
- Nefes alış verişinde hızlanmalar
- Etrafı ya da yanındakileri tekmele gibi çeşitli garip davranışlar sergileme
Yukarıdaki belirtiler çocuklarda ve yetişkinlerde zaman zaman görülebilir. Ancak bu belirtilerin sıklığı ve şiddeti sizleri endişelendirecek bir şekildeyse uzman hekimlere başvurarak yardım almalısınız.
Gece Terörü Tedavisi Nasıl Olur?
Gece terörü tedavisi için kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Bebeklerde gece terörü ortaya çıkmışsa zaman ilerleyerek yaş alındıkça bu durum kendiliğinden ortadan kalkabilir. Ancak yetişkinlerde gece terörü için kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bunun için bu durumun tedavisi yerine önleyici tedbirler alınmaktadır.
Gece Terörü Nasıl Önlenir?
Uyku terörü, düzenli şekilde ortaya çıkan bir durum olmadığından dolayı teşhisi zor olan ve tedavisi olmayan bir rahatsızlıktır. Ancak bu durumu önlemek için çeşitli tedbirler alınabilir. Bu tedbirlerden bazıları şunlardır.
Alarm Kurmak
Geceleri uykudayken hep aynı saatler arsında bu problemle karşı karşıya kalınıyorsa alarm kurmak bu problemi önleyebilir. Alarm kurarak o saatleri uyanık geçirmeniz bu problemle karşılaşmanızı engelleyecektir.
Bireyin kendi kendine hangi saatlerde uyku terörüyle karşı karşıya kaldığını belirlemesi imkânsızdır. Bu nedenle aile fertlerinin bu saatleri belirlenmesi için bireye yardımcı olması gerekir.
Düzenli Bir Uyku Düzeni Oluşturmak
Düzenli bir uyku düzeni oluşturmanız uyku bozukluklarının ve birçok farklı problemin önlenmesi için yardımcı olabilir. Uyku düzeni sayesinde verimli ve kaliteli bir uyku uyursunuz. Bu şekilde yeni bir güne zinde ve enerjik bir şekilde başlayabilirsiniz.
Gece terörünün önlenebilmesi için uyku nasıl daldığınız oldukça önemlidir. Uyumadan önce telefon, bilgisayar gibi teknolojik cihazlarla ilgilenmek yerine meditasyon, yoga hareketleri yapabilir ya da kitap okuyabilirsiniz. Bu şekilde rahat ve kaliteli bir uyku uyuyabilirsiniz.
Uyku terörünün önlenebilmesindeki en etkili yönteminin etkili, verimli ve kaliteli bir uykudur. Bunun içinde yattığınız yatağın, yastığın ve odanın uygun özelliklere ve koşullara sahip olması gerekir.
Uyku Uzmanlarından Yardım Almak
Gece terörünü önlemek için tüm önlemleri almanıza rağmen yine de bu durumla karşı karşıya kalıyorsanız uyku terapistlerine ya da uyku uzmanlarına başvurabilirsiniz. Uzmanlar bu durumun altında yatan nedeni belirleyerek bu nedenin ortadan kaldırılması için sizlere yardımcı olabilir.