Yalan söyleme alışkanlığı olarak ifade edilen Patolojik yalan, psikiyatri dilinde Mitomani olarak bilinmektedir. Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireylere ise “Mitoman” denmektedir. İlk kez 1891 yılında Alman bir doktor olan Anton Delbrueck tarafından tanımlanmıştır. İnsanların yalan söylemeye ve abartmaya hastalık derecesinde eğilimli olması durumunda ortaya çıkar.
Yalan söylemek, pek çok toplumda hoş görülmeyen bir durumdur. Genel kabul gören görüşlere göre yalan söylemek beraberinde sadakatsizlik getirir ve bu şekilde ilişkilere zarar verir. Bu nedenle insanların dürüst olması gerekir ve yalandan uzak durması gerekir. İnsanlar genellikle bilerek ve isteyerek bazı şeyleri yanlış ifade ederler. Bunu da gerçeği tam olarak söylemenin yaratacağı sonuçlardan kaçınmak için yaptıklarını söylerler. Bu durumda yanlış söyledikleri şeyleri yalan olarak görmeyebilirler ancak bu kesinlikle bir yalan söylemektir.
Çocukluktan beri insanlara yalan söylemenin yanlış bir durum olduğu anlatılır. Ancak yine de insanlar yine de yalan söylemekten vazgeçemezler. Yapılan çeşitli araştırmalara göre bir gün içinde insanların en az bir ya da iki yalan söyledikleri saptanmıştır. İnsanlar bu yalanları hem kendi çıkarlarını korumak için hem de iletişimde oldukları insanlarla ilişkilerini sürdürebilmek için söylemektedirler.
Günlük yaşantının getirmiş olduğu stres, çeşitli aktiviteler ve sosyal çevre baskısı insanları yalan söylemeye yönlendirir. Ancak Mitomani hastalığı ile karşı karşıya olan bireyler yalan söylemeyi alışkanlık haline getirmişlerdir ve yalan söylemeyi yaşamlarının bir parçası haline getirmişlerdir. Bu hastalık genellikle çeşitli psikolojik rahatsızlıklar birlikte ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle Patolojik yalan söyleme hastalığıyla karşı karşıya olan bireylerin hasta olduklarını kabul etmesi ve tedavi için yardım alması gerekir. Aksi taktirde daha ciddi problemlerle karşı karşıya kalabilirler.
Patolojik yalan söyleme hastalığının görülme sıklığı binde birdir. Kadınlara göre erkeklerde bu rahatsızlığa daha sık rastlanılmaktadır. Genellikle 15 ya da 16 yaşlarında ortaya çıkan bu rahatsızlık tedavi edilmediği taktirde yetişkinlik dönemlerinde de devam eder. Hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik gibi suçları işleyen bireyler de bu rahatsızlığa daha çok rastlanmaktadır.
Mitomani Neden Olur?
Neredeyse tüm insanlar çeşitli yalanlar söylemektedirler. Halk arasında beyaz yalan olarak adlandırılan yalanlar genellikle, insanların çeşitli sebeplerden dolayı karşılarındakinin ya da kendilerinin kötü şekilde etkilenmemesi için söylenir. Bu nedenle bu yalanlar genellikle sonuçları itibariyle ciddi bir sağlık ya da sosyal sorunlara yol açmazlar. Ancak Mitomani hastalığı ile karşı karşıya olan bireyler, yalan söylemek için belirli bir nedene ihtiyaç duymazlar, sadece psikolojik bir gereksinim duydukları için sürekli olarak yalan söylerler.
Mitomani nedenleri arasında genellikle çocukluk döneminde ya da ergenlik dönemindeki çeşitli etkenler yer almaktadır. Çocukluk döneminde ebeveynlerinin onayını yeterince alamayan, gereken ilgiyi görmeyen ve sürekli olarak kendini yalanlar içinde bulan çocuklar ilerleyen yaşlarda bu rahatsızlıkla karşı karşıya kalabilirler. Ayrıca bu hastalığın ortaya çıkmasında düşük benlik saygısı ve özgüven problemleri de yer almaktadır. Bu durumlara ek olarak aşağıda yer alan hastalıklar ve durumlarda Patolojik yalan söyleme hastalığının ortaya çıkmasına yol açabilir.
- Borderline, antisosyal, narsistik kişilik bozuklukları gibi birçok farklı kişilik bozuklukları
- Çocukluk döneminde istismara maruz kalmak
- Dürtü kontrol bozuklukları
- Fobi çeşitli takıntılar
Mitomani Hastalığı İle Karşı Karşıya Olan Bireylerin Özellikleri
Mitomani hastalığı ile karşı karşıya olan bireyler aşağıdaki özelliklere sahip olabilirler.
- Mitoman bireyler genellikle yalan söylediklerinin farkında değildirler. Bu insanların düşünce tarzları “Büyüsel Düşünce” olarak ifade edilir. Büyüsel düşünce, hayal gücüyle üretilen düşüncelerin gerçekliğine inanmaktır. Çocukluk dönemlerinde bu durum normal olarak görülürken, yetişkinlik döneminde bu durum psikolojik bir rahatsızlık olarak görülür.
- İnsanlar genellikle yalan söylediklerinde suçluluk hissederler ve bu durumdan utanç duyarlar. Ancak mitoman bireyler yalan söylediklerinde suçluluk ya da utanç duymazlar.
- Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler genellikle çok güzel ve inandırıcı yalanlar söylerler. Gerçeklikle fantaziyi iç içe karıştırarak inandırıcı şekilde anlatırlar.
- Yalanlarla kendilerini bir karaman ya da çok önemli bir insan olarak gösterirler.
- Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireylerin sözel yetenekleri daha gelişmiştir.
- Söyledikleri yalanlara genellikle kendileri de inanırlar.
- Önceden söylemiş oldukları yalanları desteklemek için sürekli yeni yalanlara başvururlar
- Söyledikleri yalanlardan dolayı bazen kendilerini suçlayarak, kendilerine zarar verebilirler
- Stresli durumlardan kaçınmak için sürekli yalan söylerler.
- Kendilerini oldukları gibi kabul edemezler ve özgüvenleri çok eksiktir.
- Söyledikleri şeyler gerçek olsa bili bu doğruları o kadar süslerle ki insanların inanası gelmez.
- Kendilerini yalnızlaştırmak isterler. Çünkü kendilerini keşfedilmemiş bir yetenek olarak görürler.
- Bu kişiler bir daha yalan söylemeyecekleri konusunda kendilerine ve çevrelerindeki insanlara sözler verseler dahi ilk fırsatta bu sözlerini tutamazlar.
- İnsanlar sürekli hayali senaryolar yazarlar, hayali olaylar ve kişiler uydurarak söyledikleri ve uydurdukları bu yalanlara kendileri de inanırlar.
- Bu insanlar söyledikleri yalanlara inandıkları ve benimsedikleri için yalan makinesinde bile yakalanamayabilirler.
- Bu insanlar durumlarının bir hastalık olduğunun farkında değillerdir.
Mitomani Tedavisi Nasıl Olur?
Mitomani tedavisi için ilk olarak bu durumun başka bir psikolojik sorunun belirtisi mi yoksa kendi başına bir hastalık mı olduğunun belirlenmesi gerekir. Bunun için hasta bireyin hasta olduğunu kabul etmesi ve tedavi için psikologlara ya da çeşitli hekimleri başvurması gerekir.
Eğer hastalığın ortaya çıkmasında kişilik bozuklukları, depresyon, anksiyete gibi çeşitli hastalıklar etkiliyse bu hastalıkların tedavi gerçekleştirilir. Ayrıca psikoterapi ile de bireyin yalan söyleme alışkanlığından kurtulması için yardımcı olunur. Tedavi sürecinde tedavinin başarıya ulaşabilmesi için ebeveynlerin de çeşitli durumlara dikkat etmesi ve hasta bireye yaklaşımlarına özen göstermesi gerekir.
Mitomani Hastalarına Nasıl Yaklaşılmalı
Mitomani hastalarıyla iletişim kurarken ve onlara yaklaşırken aşağıdaki durumlara dikkat edilmesi gerekir.
- Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireylerle güvene dayalı bir ilişki kurmak oldukça zordur. Bu nedenle güvene dayalı bir ilişki için bu durumun zor olduğunun farkına varılmalı ve sabırlı hareket edilmeli
- Bu insanların kötülük ya da çıkar sağlamak için yalan söylemedikleri bu durumun bir hastalık olduğunun kabul edilmesi gerekir. Bu nedenle bireyin yalanlarına karşı kızgınlık ya da alınganlık göstermemeye dikkat etmelisiniz.
- Bu bireylerle iletişim içindeyken yalan söylediklerini fark ettiyseniz iletişimi sonlandırabilir ve onlara yalan söylemeye devam ettiğinde kendisiyle konuşmayacağını düzgün bir şekilde açıklayabilirsiniz. Bu önerilerle bireyin yalan söylememesine yardım olabilirsiniz.
- Bu kişilerle hastalığı ve yalan söyleme konusunda konuşurken, bireyi desteklediğinizi ve ona yardımcı olmak istediğinizi belirtebilirsiniz. Bireyler bu durumla başa çıkarken yalnız olmadıklarını, her zaman ona yardımcı olacağınızı onlara hissettirmelisiniz.