İnsanların çoğu bazı durumlarda evham, endişe ve takıntılara kapılabilirler. Günlük yaşamın getirdiği bu durumlar ve duygularla genellikle kolaylıkla başa çıkılabilir. Ancak takıntı, evham ya da endişe durumunun günlük yaşamı etkileyecek seviye gelmesi ve baş edilememesi durumunda Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalığıyla karşı karşıya olabilirsiniz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler olarak adlandırılan obsesyon ile yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemler olarak adlandırılan kompulsiyon durumundan oluşan bir ruhsal rahatsızlıktır. Halk arasında takıntı hastalığı olarak adlandırılan bu hastalığa nadiren rastlanmaktadır. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalara göre bu hastalığın rastlanma olasılığı artığı gözlemlendi. Bu hastalığa rastlanma olasılığı yaklaşık olarak %2 ila %3’dür.
Genellikle 20 – 30 yaş arasındaki bireylerde gözlemlenen bu rahatsızlık, çocukluk yaşlarından başlayarak her yaştaki insanda ortaya çıkabilir. Kadınlarda daha sık rastlanan bu rahatsızlık erkeklerde daha erken yaşlarda ortaya çıkmaktadır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri Nelerdir?
Tam olarak hangi nedenin bu hastalığa yol açtığı bilinmese de yapılan araştırmalar sonucunda bu hastalığa biyolojik ve çevresel faktörlerin neden olduğu belirlenmiştir. Obsesif Kompulsif Bozukluk nedenleri şu şekilde özetlenebilir.
Biyolojik Nedenler
Genetik, bu hastalığın nedenleri arasında yer almaktadır. Aile fertleri arasında OKB hastalığı olan kişilerde bu rahatsızlığın ortaya çıkma olasılığı vardır. Beyin içerisinde yer alan sinirler arası iletişimde yaşanan bozuklukların bu hastalığa yol açtığı tahmin edilmektedir.
Çevresel Nedenler
OKB hastalığına yol açan çevresel faktörler arasında günlük yaşamın getirmiş olduğu stres, kaygı ve korkular yer almaktadır. Ayrıca bu rahatsızlığa neden olan diğer çevresel etkenler şu şekildedir.
- Taciz, cinsel istismar,
- Aile fertlerinden herhangi birinde ortaya çıkan ciddi hastalıklar
- Aile fertlerinden ya da çok sevdiği arkadaşlarından herhangi birinin ani kaybı
- Yaşam düzeninde değişiklikler yaşanması
- İş, okul gibi durumlarda değişiklikler yapılması
- Yaşadığını ilişkiye karşı oluşan kaygılar ya da ilişki kaygısı
Yukarıdaki maddelere ek olarak, titiz, kuralcı, mükemmeliyetçi gibi çeşitli kişilik özelliklerine sahip bireylerde de bu rahatsızlığın ortaya çıkma olasılığı diğer insanlara göre daha yüksektir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nedir?
Obsesyon ve kompulsiyon durumlarının belirtileri kişiden kişiye, toplumdan topluma, kültürden kültüre değişiklikler gösterir. Obsesif Kompulsif Bozukluk belirtileri iki farklı durum için şu şekilde sıralanabilir.
Obsesyon Belirtileri
Kişiden kişiye ya da çeşitli durumlara göre değişiklik gösterebilen bu belirtiler genel olarak şu şekilde sıralanabilir.
- Pislik, mikrop gibi şeylerin bulaşmasından korkma ve çekinme
- Başka insanlara çeşitli şekillerde zarar vermekten korkma
- Yapacağı herhangi bir işte ya da gireceği bir sınavda hata yapmaktan korkma
- Rezil olmaktan ya da sosyal bir ortamda kabul edilmeyecek şekilde davranmaktan çekinme
- Olumsuz, yanlış ya da günah düşüncelere kapılmaktan korkma
- Simetri problemi, aşırı düzenli ve kusursuz olmak istemek
- Herhangi bir şeye karşı aşırı kuşku duyma ya da sürekli olarak güvence almak
Kompulsiyon Belirtileri
Obsesyon durumunda olduğu gibi çeşitli faktörlere göre değişiklik gösteren belirtileri de olsa, genel olarak kompulsiyon belirtileri şunlardır.
- Duş alırken ya da ellerini yıkarken temiz olmadığı düşüncesine kapılarak tekrar tekrar duş alma ya da ellerini yıkama
- El sıkışmaktan ve kapı kolu gibi erlere dokunmaktan kaçınma
- Evden çıkarken kapıyı kilitleyip kilitlemediğini sürekli olarak kontrol etme ya da ocak, doğalgaz gibi şeyleri kapatıp kapatmadığını kontrol etme
- Günlük rutinlerine yerine getirirken sürekli olarak yüksek sesle sayı sayma
- Yemek yerken yiyeceklerini belli bir sıraya dizme
- Genellikle rahatsız olduğu kelimelere ya da görüntülere takılı kalma ve bu durumun günlük yaşantıyı etkilemesi
- Bazı kelime, cümle ya da duaları tekrar etme
- Hiçbir değeri olmayan gereksiz şeyleri toplama ve saklama
Hem Obsesyon hem de kompulsiyon belirtilerinin tıbbi açıdan bir rahatsızlık olarak kabul edilebilmesi için bu belirtilerin günlük yaşantınızı etkilemesi ve sorumluluklarınızı yerine getirememenizi yol açması gerekmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Nasıl Olur?
Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalığı kendi kendine geçebilecek bir rahatsızlık değildir. Bu nedenle uzman psikologlar ya da psikoterapistlerden yardım almanız gerekmektedir. Obsesif Kompulsif Bozukluk tedavisi için hem ilaç tedavisi hem de bilişsel davranış terapiden yardım alınabilir ya da ikisinden aynı anda da yardım alınabilir. Bu tedaviler için uzman psikologlara veya terapistlere başvurabilirsiniz.