Okul Fobisi, okul çağına gelmiş çocuğun okula gitmek istememesi ya da okula gitmeyi kesinlikle reddetmesi durumudur. Bu durumda çocuklarda okula gitmeye karşı şiddetli kaygılar oluşabilir. Okul çağındaki çocuklarda meydana gelebilecek olan okul korkusu normal bir durumdur. Ancak bu korku durumu okul başladıktan sonraki süreçlerde de devam ederse, çocuğun giderek okuldan daha çok uzaklaşmasına neden oluyorsa ya da okula gitmesi için ikna edilemez hale geldiğinde fobi dönüşmüş olur.
Okul fobisi genel olarak çocuklarda sıkıntı, ağlama, sinirlilik, uykusuzluk, saldırganlık, baş ağrısı, bulantı ya da iştahsızlık gibi problemlere yol açabilir. Bu tepkiler okul vakti yaklaştığında daha da artar ve işinden çıkılamaz bir hale gelebilir. Bu sorunlar genellikle okulların açılacağı Eylül ayında sıklaşır. Bu nedenle çocuğunuzun okul hayatının olumsuz yönde etkilenmemesini için bu fobiden kurtulmasına yardımcı olmalısınız ya da kurtulabilmesi için yardım almalısınız.
Genellikle kreşe ve ilkokula gidecek olan çocuklarda görülen bu durum ortaokul ve lise öğrencilerinde de ortaya çıkabilir. Yaş ilerledikçe bu fobinin görülme sıklı azalsa da okula gidecek olan tüm bireylerde bu durum ortaya çıkabilir.
Okul Fobisi Nedenleri Nelerdir?
Okul çağındaki çocuklarda ortaya çıkan bu fobinin ortaya çıkmasına birçok farklı neden yol açabilir. Okul fobisi nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
- Çocukların anne, baba ve kardeşlerinden ayrı kalacağından dolayı korkması ve endişe duyması
- Çocuklarının edinecekleri yeni deneyimlerden baş edemeyebilir ya da korkabilir. Çocuğunuz okula başladığında çeşitli yeniliklerle baş edeceği ve değişimlere ayak uydurması gerektiği için endişelenebilir. Hem yabancı ortama gireceği hem de yabancılarla iletişim kurup vakit geçireceği için korkabilir.
- Çocuğunuz okula gittiğinde çok başarılı olması, her şeyi becerebilmesi ve bir şeyleri herkesten önce öğrenmesi gibi çeşitli beklentileriniz çocuklarınızı olumsuz yönde etkileyebilir ve strese sokabilir.
- Çocuğunuz biraz içine kapanık ve diğer çocuklarla ya da yabancılarla iletişim kurmada problemler yaşıyorsa, okulda arkadaş edinememe korkusuna kapılabilir.
- Çocukların birbirlerini bilerek ya da bilmeyerek zarar verebilirler. Bu durumu engellemenin hiçbir yöntemi yoktur. Bu durumda zarar gören çocuklarda okula gitmeye karşı önyargı ya da isteksizlik oluşabilir.
Okul Fobisi Hangi Durumlarda Ortaya Çıkabilir?
Çocuklarda okul fobisinin oluşmasında bazı durum ve olaylar etkili olabilir. Bu durumlardan bazıları şunlardır.
- Yeni bir kardeşin doğması ve büyük çocukta oluşan kardeş kıskançlığı
- Ailenin yaşadıkları evden, ilden ya da ülkeden taşınması sonucunda çocuğun arkadaşlarından ve çevresinden uzaklaşması
- Aile fertlerinden birinin ya da çocuğun sevdiği bir yakınının hastalanması ya da kaybedilmesi
- Anne baba arasındaki kavgalar, iletişim sorunları ve geçimsizlikleri
- Öğretmenlerinin ya da arkadaşlarının çocuğu korkutması, alay etmesi ya da küçümsemesi
- Ailenin sosyoekonomik durumundaki değişiklikler
- Aile fertlerinin çocuklarına karşı aşırı koruyucu davranması ve çocuklarını pasif yetiştirmesi
Okul Fobisi Belirtileri Nelerdir?
Okul fobisi olan çocuklar okula gidecekleri dönemlerde şu belirtileri gösterebilirler.
- Baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı gibi çeşitli sorunlar
- İştahsızlık nedeniyle bir şeyler yemek istememek
- Okul zamanı yaklaştıkça giderek artan keyifsizlik, huzursuzluk
- Alıngan ve sinirli bir yapı sergileme
- Okuldaki sorumluluklarını yerine getirmeme ve bu durumlardan kaçınma
- Sebepsiz yere yerli yersiz ağlama
- Uyku problemleri ve uykusuzluk
- Okula gitmemek için sürekli bahaneler uydurmak
- Okulda yapılacak organizasyonlara katılmak istememek
Çocuklarınız okul dönemi ya da okul saati yaklaştıkça yukarıda bahsedilen belirtileri gösteriyorsa okul fobisi olabilir. Bu durumu kendi başına ya da sizin yardımınızla atlatması bazı durumlarda zor olabilir. Bu nedenle uzman hekimlerden ya da psikoterapistlerden yardım almalısınız. Aksi taktirde bu durum daha pekişerek ilerleyen süreçlerde daha farklı sorunlara yol açabilir.
Okul Fobisi Tedavisi İçin Ne Zaman Hekimlere Başvurulmalıdır?
Çocuklarınızın okula ilk başladıklarında çok fazla yeni duruma adapte olacağı ve yabancılarla iletişim içinde olacağı için okul korkusu oluşabilir. Ancak bu korku çocuk okula ve arkadaşlarına alıştıkça zamanla azalacak ve kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Ancak bazı çocuklarda bu korku uzun süreler boyunca devam edebilir, çocuğun okuldan soğumasına ya da uzaklaşmasına yol açabilir. Bu durumda da korku yerine fobiye bırakabilir. Çocuğunuzdaki korku fobiye dönüştüğünde uzman psikologlara ya da terapistlere başvurarak yardım alabilirisiniz.
Okul Fobisi Olan Çocukların Aileleri Ne Yapmalı?
Çocuğunuzda okul fobisi varsa şu önerileri uygulayarak, çocuğunuzun bu fobiden kurtulmasına yardımcı olabilirsiniz.
- Okul alışverişini çocuğunuzla birlikte yaparsanız, çocuğunuz alacağınız şeylerden dolayı heyecanlanarak okula gitmek için istek duyabilir. Ayrıca bu alışverişten önce çocuklarınızın okul için ne istediklerini öğrenirseniz, çocuğunuzun okul hakkındaki düşüncelerini de öğrenebilirsiniz.
- Okulun ilk günü çocuğu okula götürecek ebeveyn, çocuğun ayrılmada sıkıntı çekmeyeceği kişi olmalıdır.
- Çocuğunuzu okula götürdükten sonra okulda beklememelisiniz
- Çocuk okuldan çıkacağı saatten 5 – 10 dakika önce orda olmanız, çocuk çıkar çıkmaz sizi görmesi özgüvenini artıracaktır.
- Çocuğu okula götüren aile ferdinin çocuğun yanında ayrılırken uzun uzun vakit geçirmemeli, ancak çocuktan habersizde çekip gitmemelidir.
- Çocukların okul hayatlarında başarılı olabilmelerinin yolu çocuk-öğretmen/okul-aile işbirliğine bağlı olduğu unutulmamalıdır. Bunun için öğretmenlerle, okul yönetimiyle aile fertlerinin güvene dayalı bir ilişkisi olması gerekir.