Oyun bağımlılığı, bilgisayar ya da mobil cihazlarda uzun sürelerce sağlıksız şekilde oyunlar oynanması sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Oyun bağımlısı olan bireyler gerçek dünya ile etkileşimde bulunmaktan ziyade, favori oyunlarını oynayarak kendilerini kanıtlamaya çalışırlar. Ya da sanal başarılar elde etmeye çalışırlar. Bu insanlar genellikle kendilerini sosyal yaşantıdan izole ederler ve zamanlarının çoğunu oyun oynamakla geçirirler.
Genellikle çocukların ve gençlerin karşılaştığı sorunlardan biri olan Oyun bağımlılığı günümüzde yetişkinlerinde bir sorunu haline gelmeye başlamıştır. Çocukların ve gençlerin oyun bağımlısı haline gelmesindeki en etkili neden, kendilerini sınır koyamamalarıdır. Sınır koysalar dahi bu sınırları her zaman aşmalarıdır. Yetişkinlerde otokontrol sistemi daha yüksek olsa da, onlarda sürekli şekilde oyun oynayarak ve oyunların sürükleyici dünyasına dalarak bağımlı hale gelebilirler. Ayrıca yetişkinler duygusal sorunları, kariyer ya da yaşantılarında çeşitli sorunların yarattığı stres gibi durumlardan kurtulmak için video oyunlarına başvurabilirler. Bu şekilde sık sık oyun oynamaya devam ettiklerinde de farkına varmadan oyun bağımlısı haline gelebilirler.
Oyun Bağımlılığı Nedenleri Nelerdir?
Video oyunlarında insanlar ne kadar çok vakit geçirirse, diğer oyuncular tarafından o kadar çok kabul edilir ve saygı görür. Bu yüzden bireyler saatlerce oyun başından kalkmazlar. Bu durumun farkında olan oyun tasarımcıları da oyunları tasarlarken, insanların oyunda çok fazla zaman geçirmesi için çabalarlar. Ayrıca diğer oyun bağımlılığı nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
- İnsanlar normal hayatlarında çekingen olabilirler. Sosyal yaşantılarında iletişim kurmakta ve sosyalleşmekte zorluk çeken bireyler çok kişiyle oynanan Multiplayer oyunlarda daha rahat hareket edebilirler. Bu şekilde de oyunlara bağımlı hale gelebilirler.
- Günlük yaşantının getirdiği problemlerden uzaklaşmak isteyenler oyunlara başvurabilirler. Oyunlarda vakit geçirdikçe sıkıntılarını unutarak kendilerini rahat hissedecekleri için bağımlılık riski artacaktır.
- İnsanları psikolojik açıdan olumsuz etkileyen durumlar insanların sosyal yaşantılarından uzaklaşmalarına ve oyunlara başvurmalarına yol açabilir.
- İnsanlar yaşadıkları topluma ait olmadıklarını düşünebilir ya da hissedebilirler. Bu şekilde de çevresindekilerden uzaklaşmaya çalışırlar.
- Oyunların oluşturduğu rekabet ortamı, insanların duygularını artırarak daha çok rekabet etmesi gerektiği hissine kapılmasına yol açabilir.
- Çeşitli aile sorunları çocukların ya da aile fertlerinin oyunlarla fazla vakit geçirmelerine ve kendilerini huzursuz ev ortamlarından uzaklaştırmalarını sebep olabilir.
Oyun Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2018 yılında “Uluslararası Hastalık Sınıflandırılması” kitabına Oyun Bağımlılığı bir hastalık olarak eklemiştir. Bu bağımlılığın belirtileri, kumar bağımlılığı belirtileriyle neredeyse birebir aynıdır. Ancak insanların oyun bağımlısı olarak kabul edilmesi için, bu belirtilerden en az 5 tanesini bir yıldan daha uzun süredir gösteriyor olması gerekir. Bu belirtiler şunlardır.
- Video ya da internet oyunları üzerine gereğinden fazla kafa yormak
- İnsanların oyun oynamadıklarında kötü hissetmeleri veya yoksunluk belirtileri göstermeleri
- Kendini daha iyi hissedeceği düşüncesiyle giderek daha fazla sürelerde oyun oynamak
- Kendine sınırlamalar koysa bile bu sınırlara uymakta zorlanmak ve oyun oynamaktan vazgeçememek
- Normal zamanda severek yaptığı aktiviteleri ya da işleri artık yapmak istememek
- Okulda, işte ya da sosyal yaşantılarında daha fazla oyun oynamak isteği nedeniyle çeşitli problemlere neden olmak
- Oynadığı oyun saatleri hakkında çevrelerindeki ya da aile fertlerindeki insanlara yalanlar söylemek
- En ufak bir aksilikte ya da kendini kötü hissettiği durumlarda hemen oyun oynamaya başlamak ya da oyun oynamak istemek
- Oyunda geçirdiği zamanlar nedeniyle ilişki, iş ya da eğitimindeki çeşitli fırsatları kaçırmak ya da anlamamak
Oyun Bağımlılığı Zararları Nelerdir?
Oyun bağımlısı olan insanları hem fiziksel hem de sosyal gelişimlerini ciddi problemler gözlemlenebilir. Oyun bağımlılığı zararları şunlardır.
- Çocukların yaşına uygun olmayan oyunları oynadıklarında oyun içerisine yer alan şiddet, cinsellik gibi çeşitli görüntüler ve sesler psikolojik travmalara yol açabilir.
- Kişilik gelişiminde çeşitli problemler
- Bağımlılık yüzünden sosyal çevresinden uzaklaşmak ve yalnız kalmak
- Gerçek hayattaki arkadaşlarından ya da ailesinden uzaklaşma
- Uzun saatler boyunca hareketsiz kalarak oyun oynandığı için vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar meydana gelir.
- Hareketsizlik sonucunda ya da hemen bir şeyler atıştırıp oyuna geri dönme isteği sonucunda sağlıksız beslenme sonucunda aşırı kilo alma
- Sürekli şekilde ekrana odaklanma ve uzun süreler boyunca çok yakından ekrana bakmanın getirdiği göz rahatsızlıkları oluşabilir.
- Sürekli oyun oynama sonucunda okul ve derslerde başarısız olma
- Temizliğe zaman ayrılmadığından ortaya çıkan hijyenik sorunlar
Oyun Bağımlılığı Nasıl Bırakılır?
İnsanlar kendilerinde ya da yakınlarındaki bir bireyde oyun bağımlılığı riski hissediyorsa, bu problemin daha da ilerlememesi için bazı önlemler almalıdır. Oyun bağımlılığından kurtulmak için ilk olarak oyun oynarken harcanılan zamanı sınırlandırmalısınız. Bu sınırlara uymak için çaba gösterilmesi gerekir. Oyun haricinde yapabileceğiniz aktiviteleri belirleyerek bu aktiviteleri düzenli olarak gerçekleştirmelisiniz. Ya da kendinizi yeni hobiler edinmeye ve bu hobileri yapmaya gayret göstermelisiniz. Bu durumları uyguladığınız halde oyun oynamaktan vazgeçemiyorsanız uzman doktoralara başvurarak yardım almalısınız.
Oyun Bağımlılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diğer bağımlılıkların tedavisinde olduğu gibi oyun bağımlılığı tedavisi de tıbbi tedavi, psikoterapi, aile fertlerinin anlayışı ve desteği, en önemlisi de bireyin kendi çabası oldukça önemlidir. Bağımlılıkların altında genellikle psikolojik etkenler yer almaktadır. Bu nedenle uzmanlar ilk olarak oyun bağımlılığına neyin neden olduğuna araştırır. Daha sonra ilaç ya da psikoterapi tedavileriyle veya her ikisine de başvurularak tedavi süreci gerçekleştirilir.