Özgüven, insanların benliğinin ve yetenekleri hakkında pozitif ve gerçekçi bir anlayışta olmasıdır. Özgüven eksikliği ise, kendinden şüphelenmek, pasif olma, güvensizlik hissi, depresyon, eleştirilere karşı hassas olma, sevilmediğini düşünme ya da hissetme gibi çeşitli kavramlarla açıklanabilir.
Özgüven problemi olarak da bilinen özgüven eksikliği, insanların kendine olan güvenini kaybederek sosyal yaşantıya dahil olmaktan çekinmesi, kendine ya da geleceğine olan inancının çok zayıf olması olarak ifade edilebilir. İnsanların aile, sosyal ve iş hayatını çıkmaza sokabilecek olan bu sorun uzman psikologlar ya da psikoterapistler tarafından tedavi edilmesi gerekir. Aksi taktirde ilerleyen süreçlerde daha ciddi psikolojik sorunlara yol açabilir.
Özgüven Eksikliği Neden Olur?
Özgüven problemi birçok farklı nedenden ötürü ortaya çıkmaktadır. Fiziksel nedenlerden dolayı özgüven sorunu yaşayan bir bireyle, ekonomik nedenden dolayı özgüven sorunu yaşayan bir bireyin hayata bakış açıları çok farklıdır. Bu nedenle insanlarda ortaya çıkan özgüven sorunları kişiden kişiye, toplumdan topluma gibi birçok farklı etkene göre değişiklik gösterir.
Yapılan araştırmalar sonucunda uzmanlar özgüven eksikliği nedenleri için dört ana kategori belirlemişlerdir. Bu nedenler arasında genetik etkenler, etkilenilen kültür ve toplumsal yapı, çocukluk deneyimleri ve yetişkinlikteki yaşam şartlarıdır. Bu dört neden özgüven problemlerinin ana nedenleridir. Ancak özgüven problemine yol açan birçok farklı etken yer almaktadır. Bu etkenleri şu şekilde özetleyebiliriz.
- Çocukluk döneminde fiziksel, cinsel ya da duygusal istismarla karşı karşıya kalmak
- Yetiştirilme tarzı
- Baskın anne ya da baba tarafından büyütülmek
- Anne ya da babasıyla iletişim sorunları yaşamak
- Aşırıya kaçacak mükemmeliyetçilik
- Eşcinsellik ya da insel yönelimi doğrultusundaki düşüncelerinden dolayı dışlanmak
- Irkçılığa maruz kalmak
Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Özgüven eksikliği belirtileri kişiden kişiye, yaşadıkları toplum ve kültürleri gibi birçok farklı duruma göre değişiklik gösterebilir. Ancak genellikle özgüven problemleri olan bireylerde şu belirtiler gözlemlenir.
- İnsanlara güvenememe
- Herhangi bir duruma ya da olaya karşı aşırı derece kırılgan olma
- Geleceğe karşı duyarsız olmak
- Diğer bireylere göre daha az konuşma
- Aniden yerli yersiz ağlama nöbetleri
- Sürekli olarak şuan ki yaptıklarını geçmişle kıyaslamak
- Hayata karşı gereğinden fazla ilgisiz olma
- Anın farkında olmamak ve keyfini yaşamamak
- Gündüzleri sürekli olarak düşlere dalmak
- Olaylara ya da durumlara sürekli olarak olumsuz yönlerinden bakmak
- Hayal kurmamak ya da kuramamak
- Neredeyse her gece kabuslar görmek
- Geceleri ateşler içinde uyanmak ve gün içinde sürekli halsiz olma
- Kalabalıktan korkmak
- Aşırı derecede saf olma, kendine karşı kötü niyetli yaklaşan bireylerin niyetini anlamama
- İçe kapanıklık
- Kendinden büyüklere güvenmemek
- Stres, depresif ve saldırgan tavırlar sergilemek
- Fiziksel kusurlarını aşırı derecede inceleyerek kendini çirkin hissetme
- Genellikle kararsız bir ruh haline sahip olmak
- Hayata karşı ümidinin olmaması
- Tüm insanların kendisinin kötülüğünü istediğini düşünme
- Mutsuzluk
- Başkasının bakımına, ilgisine muhtaç hale gelme
- Suç işlemeye ve yasakları çiğnemeye karşı sempati geliştirme
Yukarıda bahsedilen belirtiler özgüven probleminin en yaygın belirtileridir. Bu belirtilerden birkaçı sizlerde ya da çevrenizdeki bireylerde mevcutsa ve uzun zamandır bu belirtiler devam ediyorsa bir uzmana başvurarak yardım almanız gerekmektedir. Ya da çevrenizdeki bireyi profesyonel destek almaya ikna etmelisiniz. Bu durumun erken teşhisi ve müdahale edilmesi özgüven probleminin atlatılması için oldukça önemlidir.
Özgüven Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?
Özgüven problemleri yaşayan bireyler bu durumunun üstesinden kendileri gelemiyorsa uzman psikologlara ya da psikoterapistlere başvurmaları gerekir. Özgüven eksikliği tedavisi sayesinde insanlar özgüven kazanabilir ve bu nedenden dolayı ortaya çıkan problemlerden kurtulabilirler.
Tedavi sürecinde özgüven problemi olan bireyin ilk olarak diğer bireylerle iletişim kurabilmesi sağlanmalıdır. İletişim insanların hayatında büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle hasta bireyin iletişim sorunu çözülmelidir. Olumsuz düşüncelerden kurtulmasına yardımcı olunmalı ve bireyin dış görünüme özen göstermesi sağlanmalıdır. Tüm bu çalışmalar bireyin özgüven problemini aşmasına yardımcı olacaktır.
Özgüven problemlerinde karşılaşılan olumsuz düşüncelerden ve davranışlardan kurtulabilmek için genellikle terapi çeşitlerine başvurulmaktadır. Bu terapiler yardımıyla özgüven problemi olan insanlar olumsuz düşüncelerinden kurtulabilir ve zaman içinde özgüvenleri artmaya başlar.
Özgüven Eksikliği Nasıl Giderilir?
Özgüven Eksikliği yaşayan bireyler bu durumdan kurtulmak için uzman psikologlardan yardım almaları gerekir. Ancak kendiniz bazı durumları yerine getirerek bu durumun etkilerini daha aza indirebilir ve tamamen atlatabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz. Ancak bu adımların kesin sonuçlar verip vermeyeceği kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu nedenle bu adımları uygulasanız bile uzman hekimlere başvurmanızı tavsiye ederiz.
- Hasta bireyler olumlu ve güçlü yanlarını keşfetmeli
- Hayatınız boyunca elde ettiğiniz başarıları göz önüne getirerek bu başarıları nasıl elde ettiyseniz karşılaştığınız sorunları çözebileceğinizi düşünebilirsiniz.
- Sizin için önemli olan şeyleri ve hedeflerinizi belirleyerek çalışmaya ya da okumaya özen gösterin
- Hedeflerinizi aşamalara bölerek adım adım ilerleyin
- Dış görünümünüze, kılık kıyafetinize özen gösterin
- Çeşitli hobiler edinerek bu hobilere vakitler ayırın
- Sosyalleşerek yeni arkadaşlar edinmeye çalışın
- Şikayet etmeyi, kendinizi eleştirmeyi bırakın
- Sizi destekleyen ve sizleri anlayan bireyler daha çok vakit geçirin