Panik atak, psikiyatri alanında en çok karşılaşılan sorunlardan bir tanesidir ve panik bozukluğu olarak da adlandırılır. Bu durum tekrar tekrar ortaya çıkabilen ve ne zaman ya da hangi şekilde ortaya çıkacağı belli olmayan bir psikolojik rahatsızlıktır. Genel kabul görmüş tanıma göre, ani başlayan ve dakikalar içerisinde en yüksek aşamaya gelen yoğun korku ve rahatsızlık hissidir.
Korku nöbeti olarak da ifade edilen panik atak, normalde hiçbir tehlike olmamasına rağmen insanların kendilerini bir tehlike içinde olduklarını hissetmelerine ve bu his doğrultusunda korkmalarına neden olan bir rahatsızlıktır. Aniden ortaya çıkan ve zaman içinde tekrara eden bu hastalık, insanların kendilerini sıkıntılı bir durumda ya da dehşet içinde bulmalarına yol açar.
Panik bozukluğu normal hayatı tehdit etmese de, insanların çok fazla korkmasına yol açarak, onların yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Nerdeyse toplumun %3’lük kesiminde görülen bu durum genellikle başladıktan 10 dakika sonra en yüksek seviyeye ulaşabilir. Yaklaşık olarak 10 – 30 dakika içinde kendiliğinden geçmektedir.
Panik Atak Neden Olur?
Panik atak genellikle ortada hiçbir neden olmadan ortaya çıkmaktadır. Fakat atakların ortaya çıkmasına çeşitli etkenler neden olabilir. Panik atak nedenleri şu ana başlıklar altında incelenebilir.
Genetik
Genetik etkenler panik bozukluğunun ortaya çıkmasında etkili olabilir. Genetik etkenlere çevresel faktörlerde eklendiğinde panik bozukluğunun görülme olasılığı daha yüksektir.
Bazı İlaçlar
Bazı ilaçların yan etkisi olarak panik bozukluğu ortaya çıkabilir. Antidepresan ilaçlarını ilk kullanmaya başladığınızda bu sorunla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Tütün ve Tütün Ürünleri ya da Alkol Kullanımı
Sigara, alkol ve zararlı madde kullanımı panik atak krizlerine yol açabilir. Ayrıca bu atakların daha etkili ve daha şiddetli gerçekleşmesine neden olabilir.
Çeşitli Alışkanlıklar
Sakinleştirici olarak kullandığınız ilaçların kullanımı biranda bırakırsanız atak geçirebilirsiniz. Ayrıca genel olarak nefes alış verişinizi hızlı bir şekilde gerçekleştiriyorsanız atak geçirme olasılığınız daha yüksektir.
Kişilik Özellikleri
Kişilik özellikleriniz arasında çekingenlik, utangaçlık gibi özellikler varsa ve obsesif kompülsif bozukluğunuz varsa bu özellikler atak geçirmenize neden olabilir.
Geçmiş Olaylar
Aile fertleri arasında ya da eşler arasında gerçekleşen boşanma, önceki dönemlerde yaşanan istismar, fiziksel ya da cinsel taciz, aile bireylerinden birinin ya da sevdiğiniz birinin ölümü gibi durumlarda ataklara yol açabilir.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak anında insanlar anksiyete ve buna ek olarak çeşitli fiziksel ve zihinsel durumlarla karşı karşıya kalırlar. Bu durum herhangi bir sebep olmadan aniden gerçekleşir. Ancak bazı durumlarda atakların geleceğini gösteren bazı belirtiler vardır. Panik atak belirtileri şu şekildedir.
- Sebepsiz yere ateşlenme
- Sürekli ve aniden ortaya çıkan tuvalet ihtiyacı
- Baş dönmesi
- Baygın ve boğulacak gibi hissetme
- Titreme, göğüs ağrısı ve bu durumlar sonucunda ortaya çıkan ölüm korkusu
- Ağzın kuruması, kulaklarda çınlama
- Mide bulantısı
- Üşüme ya da aniden terleme
- Vücudun çeşitli bölgelerinin uyuşması ya da iğne batması hissinin oluşması
- Parmak uçlarında karıncalaşma
Panik atak geçirecek olan bireylerde yukarıda bahsedilen belirtilerden en az 4 tane belirti birlikte gözlemlenir. Daha az belirtiler sonucunda panik bozukluğu ortaya çıkabilir. Ancak bu hafif bir şekilde atlatılabilir. Atak geçirdiğinizde ne kadar fazla korku hissederseniz hissedin tehlikeli bir durum değildir. Bu nedenle kriz sırasında kendinizi rahatlamaya çalışarak krizden kurtulabilirsiniz.
Panik Atak Tedavisi Nasıl Yapılır?
Panik atak tedavisi için ilaç tedavilerine ya da psikoterapi çeşitlerine başvurabilirsiniz. Bu tedavi yöntemlerinden aynı anda da yararlanabilirsiniz. Tedavide kullanılacak ilaçlar kesinlikle uzman doktorlar tarafından verilen reçeteli ilaçlar olmalıdır. Kulaktan dolma bilgilerle ataklar için kesinlikle ilaç kullanmayınız.
Panik bozukluğu tedavisinde kullanılan terapilerde, kriz esnasında bireyin neler yapması gerektiği, krizlerle nasıl çıkabileceği, bu krizlerin ortaya çıkmasını nasıl önleyebileceği gibi konularda eğitimler verilmektedir. Bu terapiler arasında en etkili yöntemlerden bir tanesi bilişsel davranışçı terapidir. BDT ile panik bozukluğu büyük ölçüde iyileştirilebilir.
Panik Atak Esnasında Neler Yapılmalıdır?
Panik atak esnasında aşağıdaki durumları uygulayarak atağın şiddetini ve süresini azaltabilirsiniz.
- Atak ile mücadele etmekten vazgeçin
- Mümkünse olduğunuz yerde kalın
- Olumlu, huzurlu ve dinlendirici yerlere ya da düşüncelere odaklanın
- Krizin kısa bir süre sonra geçeceğini ve normale döneceğinizi hatırlayarak sakinleşmeye çalışın
- Kriz sizin hayatınızı tehlikeye sokmayacağını unutmayın
- Yavaş yavaş derin nefes almaya çalışın