Dürtü kontrol bozukluğu, insanların kendilerine ve çevresindekilere zarar verebilecek, aşırıya kaçan davranışlar sergilemesine yol açar. Dürtü kontrol bozuklukları ile karşı karşıya olan bireyler bu davranışları sergilemek için aşırı derece istek duyarlar ve bu davranışları sergilediklerinde çok büyük haz hissederler. Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler yanlış olduklarını bildikleri halde o davranışı sergilemek için o kadar istek duyarlar ki zihinleri o davranıştan başka bir şeyi düşünemez hale gelirler.
Dürtü kontrol bozukluğu ile karşı karşıya olan bireyler bu durumlarını çevrelerinden gizlemeye çalışırlar ve bunu da büyük oranda gerçekleştirebilirler. Bazı hastaların aile bireyleri bile kişide bu hastalığın olduğunun farkına varamayabilir. Hasta bireyler, hastalığın getirmiş olduğu dürtüleri belirli bir zamana ya da derece kadar bastırmak için çaba gösterebilir. Hayatlarını normal bir düzeyde devam ettirebilirler. Fakat belli bir süreç sonunda bu dürtüleri kontrol altına almak ve direnç göstermekte zorlanmaya başlar ve bu durum bireyin yaşantısını etkilemeye başlar.
Dürtü bozuklukları ile karşı karşıya olan bireylerin bu durumlarla başa çıkabileceklerini düşünebilirler. Sonuna kadar direnç gösterebilir ve yaptıkları davranışları bir daha yapmayacaklarını kendilerini inandırabilirler. Ancak profesyonel bir yardım almazlarsa ya da tedavi olmazlarsa bu davranışları sergilemeye devam edeceklerdir.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Dürtü Kontrol bozukluğu nedenleri henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan araştırmalar bu hastalığın kişilik özellikleri, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu hastalıkların ortaya çıkmasında zihinsel ve fiziksel durumlarda yer almaktadır. Kaygı bozukluğu, yeme bozuklukları ve uyku bozuklukları gibi çeşitli psikolojik durumlarda bu hastalığın ortaya çıkmasına yardımcı olabilir. Tüm bu nedenlerin yanı sıra alkol ve madde bağımlılığı da bu rahatsızlıkların ortaya çıkmasında etkili olabilir.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Dürtü kontrol bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
- Sergilenen davranışlar sonucunda büyük bir haz hissetme
- Davranışlar sonucunda rahatlama
- Davranışları sergilemeden önce ve davranışlar esnasında gerilmeler olması
- Kendilerine ya da çevrelerindeki insanlara zarar verecekleri davranışlara engel olamazlar
- Sergileyecekleri davranışları planlı ya da plansız şekilde sergileyebilirler.
- Davranışları sergiledikten sonra pişmanlık, suçluluk gibi durumları hissetmezler
Dürtü Kontrol Bozuklukları Nelerdir?
Dürtü bozukluklarıyla karşı karşıya olan bireyler sadece bir davranışı sergilemezler. Bu hastalıklarla karşı karşıya olan bireyler farklı şekilde davranışlar sergilerler. Farklı davranışlar sergilenmesinde etkili olan neden ise birden fazlı dürtü bozukluğun olmasıdır. Bazı Dürtü Kontrol Bozuklukları şunlardır.
Kleptomani
Halk arasında çalma hastalığı olarak da bilinen Kleptomani, bireylerin genellikle ihtiyaçları olmadıkları şeyleri çamlarıyla karakterize bir rahatsızlıktır. Kleptomani hastalığı hakkındaki tüm ayrıntılı bilgilere vermiş olduğumuz linkten ulaşabilirsiniz.
Trikotillomani
İnsanların sürekli olarak saçlarını yolmasına yol açan bu hastalık dürtü bozuklukları arasında yer almaktadır. Bu rahatsızlık birey farkına varana kadar neredeyse tüm saçlarını yolmasına neden olabilir. Bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler saçlarını yolduklarında büyük bir zevk ve haz alırlar.
Piromani
Halk arasında kasıtlı olarak yangın çıkarma hastalığı olarak bilinmektedir. Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan bu hastalık, çocukların ateşe, alevlere ve itfaiye araçlarına karşı istekli görünmesine yol açar.
Aralıklı Patlayıcı Bozukluk
Aralıklı patlayıcı bozukluk ile karşı karşıya olan bireyler diğer insanlara ve eşyalara ciddi şekilde zarar vermesine yol açar. Birey durulamayacak kadar aşırı büyük seviyede saldırganlık gösterir.
Patolojik Kumar Oynama
İnsanların kumar oynamaktan çok fazla zevk almasına neden olan ve kumar oynamasını kontrol edememesine neden olur. Bu hastalık genellikle çeşitli psikolojik rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıkmaktadır.
Diğer dürtü kontrol bozuklukları şunlardır.
- Binge Yeme Bozukluğu
- Patolojik Cilt Yolma Hastalığı
- Nemfomani
- Oniomania
- Kasten kendine zarar verme
- İnternet bağımlılığı
Dürtü Kontrol Bozukluklarının Ortak Özellikleri
Dürtü kontrol bozuklukları genellikle bireylerin farklı davranışlar sergilemesi nedeniyle birbirlerinde farklı hastalıklar olarak kabul edilirler. Ancak bu hastalıklarla karşı karşıya olan bireyler çeşitli bazı ortak özelliklere sahiptirler. Bu özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz.
- Sergileyecekleri davranışları sergileme isteklerini kontrol edememe
- Davranışlarının kendilerine ve çevrelerindeki zarar verdiklerini bilmesine rağmen sürekli olarak tekrar etme
- Davranışları sergilememek için çaba gösterseler bile bu davranışları yapmalarını engel olamama
- Sergiledikleri zararlı davranışlardan büyük bir zevk alma ve haz duyma
Dürtü Kontrol Bozukluğu Tedavisi Nasıl Olur?
Dürtü kontrol bozukluğu ilaçları ve psikoterapiler ile bu hastalık kontrol altına alınabilir. Dürtü kontrol bozukluğu tedavisi için ilk olarak bireydeki kontrol bozukluğunun altında yatan nedenin belirlenmesi gerekir. Daha sonra bireye göre en uygun tedavi süreci planlanarak tedaviye başlanır.
Dürtü kontrol bozuklukları tedavisi hangi bozukluk ile karşı karşıya olunduğunu göre değişiklik gösterebilir. Ancak bu bozuklukların tedavisinde genellikle ilaç tedavisi ve terapiler birlikte gerçekleştirilir. Bilişsel davranışçı terapiyle bireylerin gösterdikleri davranışları sergilemesine neyin neden olduğu belirlenir. Bireye bu davranışların ne gibi durumlara yol açtığı anlatılır ve bireyin davranışları sergilemesine neden olan durumun üstüne gidilir. Bu şekilde bireyin olumsuz davranışlar sergilemesine nende olan durumun ortadan kaldırılması ya da kontrol altına alınması için yardımcı olunur.