Ofis hatalığı ve psikolojik taciz olarak adlandırılan Mobbing, aslında bir zorbalıktır. Mobbing, çalışan herhangi bir bireyi pasifleştirmek, yıpratmak, huzursuz hissetmesini sağlamak, dışlamak gibi bilerek ve göstere göstere yapılan baskıcı bir yönetimdir. Ayrıca psikolojik şiddet olarak da ifade edilmektedir.
İş hukukunda göre ise Mobbing, işyerinde çalışan herhangi bir bireyi özellikle hedefe koyarak, ona karşı kötü davranma, yok sayma, on karşı haksızlıklar yapma, rahatsız etme ve psikolojik şiddet uygulama olarak ifade edilir. Bu şiddeti, üst kademler alt kademedeki bireylere karşı yapabilecekleri gibi, aynı kademedeki insanlarda birbirlerine yapabilirler. Ayrıca farklı cinsteki insanlar karşı cinse karşı da bu şiddeti gösterebilirler.
Yargıtay’ın Mobbing Kriterleri Nelerdir?
Yargıtay, 9. Hukuk Dairesi 2016/8155 sayılı kararında bir durumun ya da davranışın Mobbing sayılabilmesi için şu unsurların gerçekleşmesi gerekir.
- İşçiye karşı taciz psikolojik olmalı
- İşçinin özgüveninin ve kendini olan saygısının kaybettirmesi gerekli
- Düzenli olarak bu durumun ya da davranışların tekrarlanması
- Bu durumun uzun süredir devam etmesi gerekir
- İşçinin bu duruma karşı herhangi bir silahı olmamalıdır. Duruma karşı bir silahı olsa bile kullanmamış olması gerekir.
Mobbing Türleri Nelerdir?
Genel olarak yatay, dikey ve dolaylı Mobbing olmak üzere üç ana türü vardır.
Yatay
Aynı kıdeme sahip olan ya da aynı kademedeki bireylerin birlerine karşı psikolojik şiddet uygulamalarına denir. Genellikle eşit şartlarda çalışan ve rekabet içinde olan bireylerde gözlemlenmektedir.
Dikey
Bir şirketin sahibinin çalışanlarına karşı ya da üst kademedeki bir bireyin kendinden alt kademe olan bireye karşı psikolojik şiddet uygulamasını ifade etmektedir. Mobbing türleri arasında en sık bu duruma rastlanmaktadır.
Dolaylı Mobbing
Bir çalışanın yöneticisine karşı ya da alt kademede çalışan herhangi bir bireyin kendinden üst kademe görev alan herhangi bir bireye karşı şiddet göstermesini ifade etmektedir. Alt kademede çalışan bireyler, üstlerinin verdikleri görevleri yerine getirmeyerek ya da görevleri yalan yanlış yapmak ya da üst kademedeki bireyi daha üst kademedeki bir bireye şikâyet ederek dolaylı yoldan psikolojik şiddet gösterir.
Mobbing Örnekleri
Bilmeden alt ya da üst kademenizdeki bireylere psikolojik şiddet uyguluyor olabilirsiniz. Ya da siz farkına varmamış olsanız da iş arkadaşlarınız sizler karşı psikolojik şiddet uyguluyor olabilir. Bu nedenle sizlere bazı Mobbing Örnekleri vereceğiz.
- Herhangi bir iş arkadaşı hakkında söylentiler yaymak
- İşyerinde işleriyle uğraşan bireyin işlerini zorlaştırmaya çalışmak
- Çalışanın işten çıkması için ona karşı olumsuz davranışlar sergilemek
- İşle alakalı konularda bilgi verdiğinde sürekli olarak konuşmasının kesilmesi
- Küsme, yok sayma, görmezden gelme gibi durumlar
- Lakap takma ya da aşağılayıcı bir şekilde seslenme
- Yaptığı işi sabote etmek
- Yaptığı işten dolayı sürekli bir suçlama ya da eleştirme
- Yersiz şakalar yapmak
- Herhangi bir statünün küçümsenmesi
- Sözlü ya da yazılı olarak tehdit etmek
- Küfür ya da kaba sözler sarf etmek
- İş motivasyonunu kırmak için çeşitli davranışlar sergilemek
- İşteki görevinden başka işlere sevk etmek
- Bireylerin giyim tarzı ya da dış görünüşleriyle dalga geçme
- İş hakkında yapılan her türlü olumlu önerilen reddedilmesi
- Bireyin tüm taleplerinin reddedilmesi
- Çalışan herhangi birini çalışıyor mu ya da ne yapıyor diye sürekli olarak gizli gizli izlemek
Yukarıda bahsedilen durumları ve davranışları iş arkadaşlarınıza karşı uyguluyorsanız biran önce bırakmanızı tavsiye ederiz.
Mobbing Altında Olan Bireyin İzleyeceği Yol Nedir? Mobbing Nasıl İspatlanır?
Mobbing, iş sözleşmesinde yer alan işçi tarafından haklı olduğu durumlarda sözleşmeyi fesih edebileceği, maddi ve manevi tazminat davası açabileceği bir durumdur. Ancak işten ayrılan birey açacağı davaları kazanabilmesi için psikolojik şiddete maruz kaldığını ispatlaması gerekmektedir. Bu nedenle psikolojik şiddete maruz kaldığınızda şu maddeleri yerine getirmenizi tavsiye ederiz.
- Tarihleriyle birlikte uğramış olduğunuz haksızlıkları not etmelisiniz.
- Size gelen haksızlık yapıldığını ya da olumsuz davranışları belirten mesaj, e-posta gibi benzer şeyleri saklayınız.
- Çalışırken yaptığınız işinizi doğru ve düzgün şekilde yaptığınızı gösteren tüm delilleri saklayınız.
- Diğer arkadaşlarınıza sağlanan menfaatler sizlere sağlanmadıysa bu durumu ispatlayacak delilleri saklayınız.
- Psikolojik şiddet karşısında sizlerde fiziksel ya da ruhsal sorunlar ortaya çıktıysa bu durumlarda alacağınız raporları saklayınız.
Yukarıda belirtilen maddeleri yerine getirdiğiniz takdirde açacağınız maddi ve manevi tazminat davalarında eliniz oldukça güçlenecektir.