Otizm Spektrum Bozukluğu, doğuştan ya da yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkan ve en sık karşılaşılan nörolojik bozukluklardan bir tanesidir. Bu durum insanların hayatı boyunca devam eden, sözel ve davranışsal bir bozukluktur. Bu bozukluğun tedavisinde erken teşhis oldukça önemlidir. Tamamen iyileşme sağlanamasa bile erken teşhis sonucunda kişinin kaliteli bir yaşam sürmesi, toplum içinde sosyalleşebilmesi sağlanabilir. Bu nedenle sizlere Otizm nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında ayrıntılı bilgiler vermeye çalışacağız.
Otizm nedeni tam olarak bilinmeyen ancak genetik etkenlerin bu duruma yol açtığı tahmin edilen bir bozukluktur. Otizmli insanların yaklaşık olarak %70’inde zeka geriliği oluşurken, %10’u ise üstün zekalı olduğu gözlemlenmiştir. Bu durumun erkeklerdeki görülme sıklığı kızlarda görülme sıklığından daha yüksektir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir? Otizm Ne Demek?
Otizm Spektrum Bozukluğu ya da kısa Otizm, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve ciddi gelişim bozukluklarına yol açan nöro – gelişimsel farklılıktır. Beynin yapısında ya da işleyişinde bazı sorunların sinir sistemlerini etkilemesi sonucunda ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Genellikle, oturma, yürüme ve hareket becerilerinin gelişmesinde ya da boy, kilo ve vücut yapısında sorunlar oluşturmaz.
Otizmli bireylerin dış görünüşleri otizmli olmaya bireylerden farklı değildir. Aksine sağlıklı ve güzel bir görünümleri vardır. Bazı otizmli bireylerin baş çevresi biraz büyük olabilir, ancak bu büyüklük diğerlerinden ayırt edilebilecek kadar değildir. Otizmli bireylerde oluşan sıkıntı, sosyal etkileşimi ya da iletişimi zorlaştıran, sınırlı ilgi alanlarına ve tekrarlanan hareketlere sebep olan davranışların mevcut olmasıdır.
Otizm belirtileri bazen bebeklerde bir yaşında önce ortaya çıkmaktadır. Bazen de bebekler anne/baba gibi çeşitli kelimeleri söylemeye başladıktan sonra gelişimlerinde duraksama ya da gerilemelerle kendini belli edebilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Tam olarak hangi nedenin Otizme neden olduğu bilinmese de, genetik etkenlerin bu duruma yol açtı tahmin edilmektedir. Ancak genetik düzen içerisinde yer alan hangi genin ya da genlerin buna yol açtığı hakkında bir bilgi yoktur. Bazı görüşlerde çevresel etkenlerin de bu rahatsızlığa neden olduğu savunulmaktadır.
Otizmin rahatsızlığının çocuk yetiştirme şekli ya da ailelerin ekonomik şartlarıyla hiçbir alakası yoktur. Bu nedenle de bu bozukluk tüm toplumlarda, farklı coğrafyalarda ya da ırklarda görülebilir.
Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otizm Spektrum Bozukluğu kendini çeşitli belirtilerle gösterebilir. Bu belirtilerin erken teşhis edilmesi, uzman hekimlerin yardımı ve çeşitli eğitimler sonucunda Otizmli bireyin daha kaliteli bir yaşam sürmesine yardımcı olur. Otizmli bireyler şu belirtileri gösterebilir.
- Aile fertleri ya da yabancı insanlarla göz teması kuramıyorsa
- Parmaklarıyla istediği şeyleri işaret edemiyorsa
- Ona karşı ismiyle seslenseniz bile sizlere bakmıyorsa
- Söylediklerinizi dinlemiyor gibi duruyorsa ya da davranıyorsa
- Aldığınız oyuncaklarla nasıl oynayacağını bilmiyorsa
- Yaşıtlarının oynadığı oyunlara karşı ilgisizse
- Bazı sözleri sık sık tekrarlıyorsa ya da yerli yersiz söylüyorsa
- Yaşıtlarına göre konuşmada geri kalmışsa
- Sallanmak, çırpınmak gibi çeşitli garip hareketler yapıyorsa
- Etrafınızda herhangi bir şeye gözünüz takılıp kalıyorsa
- Çok aşırı hareketliyse ve hep kendi istediği gibi hareket ediyorsa
- Bazı eşyaları sürekli döndürüyorsa, sıraya diziyorsa
- Günlük yaşantısındaki düzeninde değişiklikler yapıldığında aşırı tepkiler gösteriyorsa
Yukarıda bahsedilen maddelerden bir ya da birkaçı çocuklarınızda da mevcutsa uzman hekimlere başvurarak çocuğunuzun otizmli olup olmadığını tespit ettirebilirsiniz. Bu şekilde otizmi erken teşhis edebilir ve çeşitli tedavi yöntemleriyle çocuklarınızın yaşamları boyunca kaliteli yaşamasına yardımcı olabilirsiniz.
Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı
Bütün bebekler kendine özgü şekilde gelişim gösterirler. Gelişim hızları ve çeşitliliği kendine özgüdür. Ancak bu gelişimler esnasında otizmli çocuklar çeşitli belirtiler gösterebilirler. Eğer çocuğunuzun gelişimde çeşitli problemler gözlemliyorsanız uzman hekimlere başvurmalısınız. Otizm Spektrum Bozukluğu rahatsızlığından şüpheleniyorsanız çocuk psikologlara yani pedagoglara ya da çocuk nörologlarına başvurmanız gerekmektedir. Uzman hekimler yapacakları çeşitli testler ve muayeneler sonucunda tanı koyabilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Testi
Otizm rahatsızlığının tanısı için belirli bir test yoktur. Ancak uzman hekimler tanı koyabilmek için çocuğun gelişimini, diş ve sosyal becerilerini takip edebilecek çeşitli testlere uygulayabilirler.
Otizm Spektrum Bozukluğu Tedavisi
Otizm Spektrum Bozukluğu ömür boyu devam eden, tam olarak tedavi edilemeyen bir rahatsızlıktır. Ancak çeşitli tedavi yöntemleriyle otizmli çocukların yaşam kalitesinin artırılması, insanlarla iletişim kurabilmesi ve sosyalleşmesine yardımcı olunabilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu tedavisi amacı ortaya çıkan semptomları azaltmak, çocukların öğrenmesine ve gelişmesine yardımcı olmak, çocukların yapabilecekleri işlevleri en üst seviyeye çıkarabilmektir. Tedavi süreci planlanırken geniş kapsamlı düşünülmeli ve çocuğun ilerleyen yaşlarında bu tedavi sürecinin güncelleştirilmesi gerekir.
Tedavi için psikologlardan davranış, iletişim, eğitim, aile terapisi gibi terapiler için yardım alınırken, çocuk nörologlarından da uyku bozuklukları, mide problemleri gibi çeşitli sağlık sorunları için yardım alınabilir.