Özgül Öğrenme Güçlüğü, okuma güçlüğü, yazma güçlüğü ve matematik güçlüğü olmak üzere birkaç farklı bozukluktan oluşmaktadır. Bu durumlar genellikle birlikte gözlemlenmektedir. Özgül öğrenme bozukluğu hem normal hem de normalüstü zekâya sahip çocuklarda da görülebilir. Ayrıca herhangi bir duygusal veya fiziksel hasar taşımayan çocukların, özellikle okul ortamındaki başarılarının yaşıtlarına göre daha düşük olması durumunda bu durumdan şüphelenilebilir.
Özgül öğrenme güçlüğü, genetik ve çevresel etkenlerden dolayı ortaya çıktığı düşünülen, nörobiyolojik temelli bir hastalıktır. Genellikle ilkokul çağındaki çocuklarda tanı konmaktadır ve bu duruma çocuklarda azımsanmayacak oranlarda rastlanmaktadır. Bu nedenle özgül öğrenme bozukluğuyla karşı karşıya kaldığınızda, çocuklarınızın verimli şekilde eğitim alabilmeleri ve aldıkları eğitimde başarılı olabilmeleri için biran önce uzman doktorlara başvurarak yardım almalısınız.
Çocuklarda en sık rastlanan özgül öğrenme bozukluğu tipi disleksi (okuma bozukluğu), çocuğun okuma becerisini etkileyen, harf-ses uyumu, harflerin şekilleri ile seslerini eşleştirememe, hecelemede problem yaşama gibi durumlarla kendini belli eder. Okul hayatının en önemli rollerinden biri olan okumada yaşanan bu problemler, çocuğun okul yaşantısında başarısız olmasına yol açar. Diğer bir öğrenme bozuklukları olan disgrafi (yazma güçlüğü) ve diskalkuli (matematik bozukluğu) durumları da okul başarısını önemli derecede etkilemektedir. Bu nedenle bu durumların herhangi birinden şüphelenmeniz durumunda uzmanlardan yardım alarak çocuğunuzun daha başarılı bir okul hayatı yaşamasına yardımcı olabilirsiniz.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedenleri Nelerdir?
Özgül Öğrenme Güçlüğü hastalığına hangi nedenin yol açtığı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan araştırmaların beynin yapısındaki işlevsel yapılardaki farklılıkların bu rahatsızlığa yol açtığını gösteriyor. Bu farklılık genellikle doğuştan gelmektedir ve kalıtımsaldırlar. Doğum öncesi ya da sonrasında ortaya çıkan sorunlar sonucunda da bu bozukluk ortaya çıkabilir. Örneğin anne adayı hamilelik döneminde alkol kullandıysa ya da çocuk normalden daha düşük bir kiloyla doğduysa, bu gibi bazı durumlarda bu bozukluk ortaya çıkabilir.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirtileri Nelerdir?
Özgül Öğrenme güçlüğü belirtileri okul öncesi dönem ve ilkokul çağındaki çocuklarda farklılık gösterebilir. Okul öncesi dönemde öğrenme güçlüğü belirtileri şunlardır.
- Anne, baba, mama gibi şeyler söylemede ya da konuşmaya başlamada akranlarına göre çok daha sonra başlaması
- Öğrendiği kelimeleri telaffuz etmede veya yeni kelimeler öğrenmede çok fazla zorlanması
- Ayakkabı bağlama, düğme ilikleme gibi motor hareketleri denilen hareketleri ve davranışları gerçekleştirmede çok fazla yavaş davranma ya da bu hareketleri yapamama
İlkokul döneminde öğrenme güçlüğü belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
- Akranlarına göre okuma yazma ve sayıları çok daha sonra öğrenmek ya da öğrenirken çok zorluk yaşamak
- Matematiksel işaretleri karıştırma, toplama yerine çarpma kullanmak gibi
- Kelimeleri istemsizce tersten okuma, örneğin “ev” yerine “ve” demesi
- Yüksek sesle okumaktan kaçınma
- Saatleri öğrenmede ve söylemede zorluklar
- Sağ – sol, kuzey – güney gibi yön kavramlarını anlayamama ve ayırt edememe
- Yeni beceriler öğrenememe ya da yavaş öğrenme
- Akranlarıyla arkadaş kurmada problemler yaşaması
- Ev ödevlerini unutmak
- Derslerine nasıl çalışması gerektiğini bilmemek
- Bazı beden hareketlerini hızını ve şeklini anlamada problemler yaşamak
Yukarıdaki belirtileri sergileyen çocuklarda özgül öğrenme güçlüğü olabilir. Ancak bu bozukluğa sahip olan çocuklar farklı özelliklere ve kişiliklere sahip olduklarından dolayı çok farklı belirtilerde gösterebilirler. Bu nedenle bu rahatsızlığın tespit edilmesi ve tanısının konabilmesi için ayrıntılı bir değerlendirmeye ihtiyaç vardır.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Tedavisi
Özgül öğrenme bozukluğu bir ömür boyunca devam eden bir bozukluktur. Ancak özgül öğrenme güçlüğü tedavisi için verilecek olacak psikoeğitim sayesinde bireylerin daha başarılı bir okul ve iş hayatı yaşamalarına yardımcı olunabilir. Psikoeğitim, okulda verilen eğitimden farklı bir anlayışa sahiptir. Çocuklar psikoeğitim ile bu bozukluğun etkilerini en aza indirirlerken bir yandan da okullarındaki eğitimlere devam ederler.
Tedavi sürecinde çocuğun gelişimine ve öğrenmesine engel olan durumlar tespit edilerek tedavi edilmesi için ne gerekiyorsa ona göre hareket edilir. Bu süreçte aşağıdaki durumlarda çocuğun kendini geliştirmesine, başarılı olabilmesine yardımcı olunur.
- Görsel, işitsel, dokunma ve kinestetik algılarının geliştirmesine yardımcı olunur.
- Motor hareketlerinin nasıl yapacağı öğretilir ya da bu becerilerini geliştirmesine katkı sağlanır.
- Dikkat, bellek gibi ardışıklık yeteneklerinin artırılmasına yardımcı olunur.
- Dinleme, konuşma, okuma, yazma ve matematik becerilerinin artırılması için ciddi çalışmalar yapılarak eğitim verilir.
- Bir şeyleri kavrama ve düşünme süreçlerinin geliştirilmesi için çalışmalar gerçekleştirilir.
Özgül öğrenme güçlüğünün tamamen iyileşmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ayrıca bu bozukluk için bir ilaç tedavisi de yoktur. Ancak bazı durumlarda öğrenme güçlüğü beraberinde dikkat eksikliği, hiperaktivite, depresyon gibi çeşitli rahatsızlıkları getirebilir. Bu durumlarda psikologlar ya da psikoterapistler hasta bireyin kullanması için çeşitli reçeteli ilaçlar verebilir.