Halk arasında saç yolma hastalığı olarak bilinen Trikotillomani, bireyin çeşitli nedenlerden dolayı saç tellerini kopararak kendisine zarar vermesiyle karakterize bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu rahatsızlıkla karşı karşıya olan bireyler saç yolma dürtüsüne karşı koymaya çalışsa da çok fazla başarılı olamaz. Çünkü saçlarını yolmaya karşı koyduğunda kendini büyük bir stres altını hisseder ve başka şeylere odaklanamaz. Saçlarını yolmaya başladığında stresi azalır ve rahatlayarak başka şeylere odaklanabilir.
Trikotillomani Hastalığı Nedir?
Dürtü kontrol bozuklukları arasında yer alan Trikotillomani hastalığı, bireylerin sürekli olarak saçlarını yolmasına neden olur. Genellikle genç ve genç yetişkinlik dönemlerinde ortaya çıkan bir psikolojik rahatsızlık olsa da çocukluk dönemlerinde de ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığa kadınlarda erkeklere göre daha sık rastlanmaktadır.
Saç yolma hastalığı bireyin saçlarını, kirpiklerini kaşlarını ve diğer tüm vücut kıllarını yolmasına neden olur. Buda insanların derilerinde normalde saç ve kıl olan bölgelerde kel ya da kılsız bölgeler oluşmasına yol açar. Bu hastalık bireylerin gerek sosyal hayatında gerekse iş hayatında çeşitli problemler karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Bu hastalıklar karşı karşıya olan bireyler saçlarını yolduklarından dolayı oluşan kellikleri gizlemek için genellikle saçlarını uzatırlar ya da çeşitli yöntemlere başvururlar.
Trikotillomani bazı hastaların kontrol altına alabildikleri bir dürtü kontrol bozukluğudur. Ancak bazı hastalar saç yolma dürtülerini kontrol altına alamayabilirler. Bu nedenle bireylerin profesyonel yardım almaları gerekebilir. Bunun için bu hastalıkla karşı karşıya olan bireyler psikologlara başvurarak çeşitli tedavi yöntemleri için yardım almalılardır.
Trikotillomani Hastalığı Neden Olur?
Trikotillomani hastalığının tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemektedir. Ancak bu rahatsızlıkla karşı karşıya olan bireyler üzerinde yapılan araştırmalar bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında çeşitli risk faktörleri ve çeşitli sağlık sorunlarının etkili olduğunun düşünülmesine yol açtı.
Saç yolma hastalığının ortaya çıkmasında en etkili olan nedenlerden biri genetik etkenlerdir. Birinci derece yakınlarında bu hastalık olan bireylerin bu hastalıkla karşılaşma riski diğer insanlara göre daha yüksektir.
Dürtü kontrol bozuklukları arasında yer alan bu hastalık genellikle 10 – 13 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülmektedir. Buna ek olarak saç yolma hastalığı erken çocukluk dönemlerinde de ortaya çıkabilir. Hasta birey ilk zamanlarda belirli bölgelerdeki saçlarını yolarken yaşın ilerlemesiyle birlikte saç yolma dürtüsü saç ve kıl bulunan tüm bölgelere yayılabilir.
Saç yolma hastalığı, benzer semptomlar ve özellikler gösteren çeşitli psikolojik rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlıklar arasında tırnak yeme olarak bilinen Onikofaji, Cilt dokusunu koparma olarak bilinen Dermatofaji gibi hastalıklar yer almaktadır.
Günlük yaşamın getirdiği sinir, stres ve öfke gibi duygularda bireyin saçlarını yolmasına neden olabilir. Ayrıca depresyon, anksiyete gibi birçok psikolojik rahatsızlığın belirtisi olarak da bu durum ortaya çıkabilir.
Trikotillomani Belirtileri Nelerdir?
Trikotillomani hastalığının en temel belirtisi bireyin saçlarını sürekli olarak yolmasıdır. Buna ek olarak bu hastalık bireyin bedeninde kıl bulunan her yerde yol işlemini uygulamasına yol açabilir. Bireyin saçlarını yolduğu ya da kıllarını kopardığı bölgelerde kelleşme oluşabilir. Belirli bölgelerde aralıklı şekilde kellikler mevcutsa, birey saç yolma hastalığının belirtilerini sergiliyor olabilir. Saç yolma hastalığında bireyler aşağıdaki bölgelerde bulunan kılları yolabilir.
- Saçlar
- Kaş ve kirpikler
- Yüzde yer alan sakal ve bıyık
- Kasık ve Peri-Rektal bölge
- Koltuk altı kılları
- Göğüs kılları
Trikotillomani Tanısı Nasıl Konmaktadır?
DSM – 5 Kriterlerine göre Trikotillomani tanısı konulabilmesi için aşağıdaki durumların mevcut olması gerekir.
- Saç kayıplarına neden olan tekrarlayıcı olarak saç yolma eylemenin gözlemlenmesi
- Saç yolma dürtüsünü engellenmesine yönelik başarısız denemelerde bulunulması
- Saç yolma hastalığının bireyin sosyal ve iş yaşantısında belirgin aksamalar meydana getirmesi
- Saç yolma hastalığının cilt rahatsızlıkları gibi çeşitli rahatsızlıklara bağlı olmaması
- Saç yolma hastalığının, çeşitli psikolojik rahatsızlığın varlığı ile açıklanamaması
Yukarıda bahsedilen maddelerin tamamı gerçekleşmesi durumunda saç yolma hastalığının tanısı konulabilir.
Trikotillomani Tedavisi Nasıl Olur?
Trikotillomani tedavisi için uzman psikologlara başvurmak gerekir. Psikologlar birçok farklı tedavi ve terapi yöntemleriyle bireye yardımcı olabilir. Bu hasatlığın tedavisinde ilaç tedavisi ve psikoterapiler birlikte uygulanır.
Hasta bireye bilişsel davranışçı terapi ile hastalığın belirtiler ve bu durumu tetikleyen faktörler hakkında bilgiler verilerek bu durumu kontrol altına almasına yardımcı olunur. Bilişsel davranışçı terapinin etkinliğini artırabilmek için tedavi sürecinde çeşitli Trikotillomani ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçları psikoloğunuz sizlere özel reçetelerde verecektir.
Saç yolma hastalığı, bireyin yolduğu saçları ya da kılları yemesiyle de sonuçlanabilir. Bu durumda da hasta bireyin mide ve bağırsak sorunları da ortaya çıkabilir. Bu tür rahatsızlıkların tedavisi için ilgili uzmanlara başvurulması gerekir.
Trikotillomani Kurtulma Yolları Nelerdir?
Trikotillomani hastalığıyla karşı karşıya olan bireyler öncelikle uzman psikologlardan profesyonel bir yardım almaları gerekir. Tedavi süreci boyunca hasta birey aşağıdaki adımları uygulayarak bu rahatsızlıktan biran önce kurtulabilir. Birey saçlarını yolmak istediğinde aşağıdaki adımları uygulayabilir.
- Yolma isteği ya da arzusu geldiğinde stres topu gibi çeşitli eşyaları kullanabilir
- Ellerini yumruk şekilde sıkıp tekrar açmak bu eylemi istek kaybolana kadar tekrarlamak
- Çeşitli oyuncaklar kullanmak
- Saçları kapatmak için bere, bandana ve yazma gibi giysiler kullanmak
- Yolma dürtüsü geçene kadar bir şarkı, şiir ya da söz dizini sesli şekilde tekrarlayabilirsiniz
- Stres ve siniri azaltmak için el ve yüzleri yıkamak ya da ılık bir dış almak
- Dürtü geldiğinde derin nefes alıp vererek stresi azaltabilirsiniz
- Egzersiz ya da spor yapmak
- Saçları kısa şekilde kestirebilirsiniz