Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu içinde değerlendirilen Hiperaktivite, normalin dışında bir hareketlilik ve aktif olma durumunu ifade etmektedir. Genellikle çocukluk döneminde çeşitli belirtilerle kendini belli etse de gebelikte de fark edilmesi mümkündür. Bebeklikte ortaya çıkan bu sorun çocukluk döneminde tedavi edilmezse yetişkinlikte dönemlerinde çeşitli sorunlara yol açabilir.

Hiperaktivite, bebek anne karnındayken ortaya çıkar. Anne karnındaki bebeğin aşırı derece ki hareketlilikler genellikle bebeğin dünyaya gelmesiyle de devam eder. Bebeklikte bu sorun kendini zor uyuma, sürekli olarak ağlama, zor ikna olma gibi durumlarla gösterir. Çocukluk dönemine gelindiğinde ise bu durumlara sürekli koşuşturma, zıplama gibi yerinde duramama durumları eklenir.

Hiperaktif çocuklar genellikle yerinde durmak istemezler ve yaptıkları herhangi bir işi uzun süre boyunca devam ettirmek istemezler ve ettiremezler. Genellikle sinirli, hırçın ve kaygılı bir yapıya sahip olurlar. Okul çağına geldiklerinde öğretmenleriyle ve okul arkadaşlarıyla çeşitli sorunlar yaşayabilirler.

Hiperaktivite Neden Olur?

Hiperakfitliğin nedeni günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Ancak beyin fonksiyonlarında meydana gelen anormalliklerin sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Beyin fonksiyonlarında meydana gelen değişmeler ise kalıtsal ya da çevresel faktörlerden meydana gelebilir. Ayrıca gebelik döneminde veya sonrasında ortaya çıkan çeşitli sorunlarda bu rahatsızlığa yol açabilir.

Yapılan araştırmalar sonucunda genetik faktörlerin bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında ve gelişmesinde son derece etkili olduğu gözlemlenmiştir. Aile bireyleri arasında bu rahatsızlık daha önce görülmüşse bebekte de çıkma riski vardır.

Hamilelik dönemindeki annelerin sigara ve alkol kullanımı ya da toksit maddelere veya çeşitli kimyasallara maruz kalması, bebeklerde bu rahatsızlığın çıkmasına neden olabilir. Ayrıca hamilelik dönemindeki aşırı stres, doğum sırasında bebeğin beyninde meydana gelen herhangi bir anormallik, bebeğin normalden daha düşük kiloda doğması gibi çeşitli olumsuzluklarda bu rahatsızlığa neden olabilir.

Hiperaktivite Belirtileri Nelerdir?

Hiperaktivite belirtileri arasındaki en belirgini aşırı fiziksel hareketlilik durumudur. Ayrıca dikkat eksikliği bu rahatsızlığın en belirgin özelliklerinden bir tanesidir. Ancak bu belirtiler bebeklik, çocukluk ve yetişkinlik dönemlerinde ayrı ayrı incelenmesi gerekir.

Bebeklerde Hiperaktivite Belirtileri

Genellikle bu rahatsızlığın tanısı 6 yaşını geçmiş çocuklarda konulmaktadır. Ancak gebelik dönemindeki ve doğum sonrasındaki bebeklerde gözlenen bazı durumlar bu hastalığın tanısın konmasına yardımcı olabilir. Genellikle bebeklerde hiperaktivite rahatsızlığı aynı belirtileri göstermektedirler.

Gün içinde sürekli olarak huzuruz olma, sürekli tedirgin olma, gereğinden fazla ve sık sık ağlama gibi durumlar hiperaktif bebeklerin çoğunda gözlemlenmektedir. Ayrıca bu bebeklerin beslenme sıkıntıları yaşadıkları, geç sakinleştikleri ve uyaranlara karşı aşırı tepki verdikleri bilinmektedir.

Çocuklarda Hiperaktivite Belirtileri

Hiperaktif çocuklar bulundukları tüm ortamlarda aşırı hareketli olurlar. Uzun süre aynı ortamda kalmak ya da sabit bir şekilde oturmak istemezler. Sürekli bir hareket içerisinde olmak isterler. Bu nedenle de elleri ve ayakları sürekli olarak hareket halindedirler.

Yaptıkları herhangi bir duruma karşı uzun süre odaklanamadıkları için genellikle dikkatleri çok çabuk dağılır. Bu da okulda dersleri dinlemekte zorlanmalarına neden olabilir. Evde ders çalışırken ya da ödev yaparken hemen sıkılmaları ve masa başında oturamamalarına neden olur.

Çocuklarda hiperaktivite hastalığı genellikle dürtülerini kontrol etmelerini zorlaştırır. Bu nedenle herhangi olaya ya da duruma karşı ani tepkiler verebilirler ve düşünmeden konuşmalar yapabilirler. Başkalarının sözü bitmeden konuşmaya dahil olarak onların sözünü kesebilirler.

Yetişkinlerde Hiperaktivite Belirtileri

Çocukluk döneminde belirgilerin neredeyse tamamını gösteren bireyler, yetişkinliğe adım attıklarında bu belitleri daha az gösterebilirler ya da hiç göstermeyebilirler. Fiziksel hareketlerdeki aşırılık, dürtüsel davranışlar gibi belirgin özelliklerde belirgin azalmalar meydana gelir. Ancak belirtiler hiçbir zaman tam olarak yok olmazlar. Yetişkinlerde hiperaktivite rahatsızlığı genellikle odaklanma sıkıntıları, verimsiz çalışma, işleri geciktirme, sorumluluk almamak, karar vermede sıkıntılar ve öfke problemleriyle kendini gösterebilir.

Hiperaktivite Nasıl Anlaşılır?

Anne karnındaki bebeklerin gereğinden fazla hareketli olması, doğumdan sonrada devam eder. Okul öncesi çocukların hareketleri ve davranışları sürekli olarak değişiklik göstermektedir. Bu da rahatsızlığını 6 yaşından sonra teşhis edilebilmesine yol açar.

Tıbben bir çocuğa bu rahatsızlığın tanısı konulabilmesi için, uzman hekimle olan görüşmeye ebeveyn ve çocuk birlikte katılmalıdır. Çünkü çocuğun hamilelik döneminden o güne kadarki olan ayrıntılı hayat hikâyesini ebeveynler doktora anlatmalıdır.

Uzman hekimler çocuğu nöropsikolojik açıdan değerlendirmek için Hiperaktivite testi gibi çeşitli testlere başvurabilir. Ayrıca çocuğun durumu tam olarak belirlenmek için hormon testleri de yaptırabilir. Daha sonra testler sonucunda elde edilen veriler ve ebeveynlerin anlattığı hayat hikâyesinden çıkarılan düşünceler sonucunda tanı konulabilir.

Hiperaktivite Tedavisi Nasıl Olur?

Okul çağına gelmiş çocukların yaklaşık olarak %5’inde görülen bu rahatsızlık, doğru bir şekilde tedavi edildiğine olumlu sonuçlar vermektedir. Tanı konulduktan sonra hiperaktivite ilaçları ile ya da ilaçsız tedavi yöntemleriyle bu rahatsızlık tedavi edilir. Veya her iki tedavi yöntemi aynı anda da uygulanabilir.

Tedavi için psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi ve konuşma terapisi gibi çeşitli terapiler başvurulabilir. Ayrıca hastaya uygulanan tedavi yöntemlerine ek olarak ebeveynlerin de eğitimi için çeşitli yöntemlere başvurulur.